Asrın Felaketi: Kültür varlıklarının ihyası

6 Şubat 2023 tarihinde yaşanan depremler, Türkiye’nin fiziki yapısı ile birlikte kültürel mirasını da derinden etkiledi. Yüzyıllardır ayakta duran camiler, hanlar, hamamlar, medreseler gibi birçok tarihi eser, bu felakette hasar gördü veya yıkıldı. Bu durum, maddi bir kayıp değil, bir milletin kimliğinin, hafızasının ve değerlerinin de zarar görmesi anlamına geliyordu. Ancak Türkiye devlet-millet birlikteliği ile tarihin her döneminde olduğu gibi, bu zorluğun üstesinden gelmek için de kenetlendi. Devlet, tüm imkânlarıyla yaraları sarmaya çalışırken, Kültür ve Turizm Bakanlığı da vakıf eserlerinin ihyası için büyük bir seferberlik başlattı.

Hiç şüphesiz kültür varlıklarının restorasyonu, tarihî yapıların onarılmasının çok ötesinde bir anlam taşıyor. Bir milletin kültürel kimliğinin korunması, turizmin geliştirilmesi, toplumsal iyileşme sürecinin desteklenmesi ve gelecek nesillere değerli bir miras bırakılması gibi birçok önemli amaca hizmet ediyor. Kültür varlıkları, bir milletin tarihinin, kültürünün ve medeniyetinin en önemli fiziki kanıtları. Bu yapıların korunması, gelecek nesillere aktarılması, bir milletin kültürel kimliğinin korunması açısından hayati önem taşıyor. Restore edilen tarihî ve kültürel mekânlar, turizm açısından büyük bir potansiyele sahipler. Bu mekânların ziyarete açılması, bölge ekonomisine katkı sağlıyor, istihdam yaratıyor ve turizm gelirlerini artırıyor.

Deprem gibi büyük felaketlerin, toplum üzerinde derin travmatik etkiler bıraktığını düşünecek olursak kültür varlıklarının yeniden inşası, toplumsal iyileşme sürecine katkıda bulunur, insanlara umut verir ve normalleşme sürecini hızlandırır. Restore edilen tarihî yapılar, eğitim amaçlı olarak da kullanılabilir. Müzeler, sergi salonları, kültür merkezleri gibi mekânlar, gençlerin tarih ve kültür bilincini artırmak için önemli birer araç.

Tarihte birçok örnekte görüldüğü gibi, büyük felaketler sonrası kültürel mirasın yeniden inşası, toplumların yeniden ayağa kalkmasında önemli bir rol oynadı.

Varşova’nın yeniden inşası (II. Dünya Savaşı sonrası): Nazi işgali sırasında büyük ölçüde yıkılan Varşova, savaş sonrası büyük bir özveriyle yeniden inşa edildi. Bu süreçte, tarihî yapılar aslına uygun olarak restore edilmiş, şehrin kültürel kimliği korundu.

Floransa’nın yeniden doğuşu (1966 Selleri sonrası): 1966 yılında yaşanan büyük sel felaketi sonrası Floransa’daki tarihî eserler büyük hasar gördü. Ancak İtalyan halkı ve uluslararası toplumun desteğiyle, şehirdeki kültürel miras büyük ölçüde restore edildi, Floransa yeniden bir kültür merkezi hâline geldi.

6 Şubat depremlerinden sonra Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın başlattığı restorasyon çalışmaları da Türkiye’nin kültürel mirasına verdiği önemi göstermesi bakımından oldukça önemli. 377 vakıf eserinin restorasyonuna başlanması, 12 milyar liralık bir bütçenin bu işe ayrılması, takdire şayan bir çaba olarak karşımızda duruyor. Bu süreçte, her bir eser, büyük bir titizlikle ele alınıyor, aslına uygun olarak restore ediliyor. Alanında uzman mimarlar, mühendisler, restoratörler, bu yapıları yeniden ayağa kaldırmak için gece gündüz demeden emek harcıyorlar.

6 Şubat depremlerinden sonra kültür varlıklarının ihyası, Türkiye’nin kültürel mirasına sahip çıkma konusundaki kararlılığını gösteren önemli bir süreç. Bu süreçte yapılan çalışmalar, fiziki yapıların onarılmasının ötesinde bir milletin kimliğinin, hafızasının ve değerlerinin de yeniden inşa edilmesi anlamına geliyor. Bu nedenle bu çalışmaların desteklenmesi, kültürel mirasımızın korunması ve gelecek nesillere aktarılması açısından büyük önem taşıyor.