
Ramazan: Rahmet, mağfiret, kurtuluş ayı
On bir ayın sultanı Ramazan… İnsanların nefislerinden arınıp yaratıcısına yöneldiği, orucun terbiye edici hâli ve Kur’an’ın yol gösterici rehberliği ile günahlarından ve beşerî kusurlarından arındığı ay… Gelin, bu ayın hikmetlerine birlikte bakalım.
Ramazan ayı, dinimizce yüce ve kutsal kabul edilmiş mübarek bir aydır. Kutsiyeti ve fazileti Kur’an ve sünnetle sabit olan Ramazan, aynı zamanda on bir ayın sultanı olarak kabul edilir.
Ramazan ayı, iradeleri merhametle eğiten ve özgürleştiren oruç ibadetinin yerine getirildiği, insani ve ahlaki erdemlerin daha güçlü şekilde yaşanan hayata yansıdığı, sosyal yardımlaşmanın, sevgi ve nimet paylaşımının arttığı müstesna bir zaman dilimidir. Sevgili Peygamberimiz (s.a.v.), Ramazan’ın önemi hakkında şöyle buyurmuştur: “Kim inanarak ve mükâfatını Allah’tan bekleyerek Ramazan’ın gecelerini ihya ederse, onun geçmiş günahları bağışlanır.” Başka bir hadisinde ise “Kim inanarak ve sevabını umarak Ramazan orucunu tutarsa, Allah o kimsenin geçmiş günahlarını bağışlar” (Buhari, Sıyam, 6) buyurmuştur.
- Ramazan ayında Kur’an ve oruç ibadeti iç içedir. Bunları anlamak ve yaşamak, mümin bireye dünya hayatında dinamizm kazandırır, hayatına anlam katar ve öte dünyada ise mutlu olmasını sağlar.
- Ramazan Kur’an, oruç, rahmet, sabır, yardımlaşma, dayanışma, bereket, af ve mağfiret ayıdır. Ramazan ayı çok kârlı bir zaman dilimi ve uhrevi kazanç mevsimidir.
- Ramazan sabır ayıdır. Açlıkla, susuzlukla, varlıkla, yoklukla, mal, mülk, can, nefis, mahsul ve evlatların eksiltilmesiyle, hastalıkla, salgınla, deprem, tsunami/sel gibi felaketlerle denenmeye sabırdır. Peygamberimizin ifadesiyle sabrın sonu ise cennettir.
- Zekât, sadaka, fıtır sadakasıyla sosyal yardımlaşma ve dayanışmanın arttığı kutsal zaman iklimidir.
- Sevgi, saygı, hürmet ve her türlü nimet paylaşımının arttığı müstesna bir zaman dilimidir.
- Tutulan oruçları, kılınan vakit ve teravih namazları, okunan hatim ve mukabeleleri, açılan iftar ve sahurları, yapılan dua, tövbe, hamd, zikir ve niyazları ile baştan sona bir feyz, rahmet ve bereket ayıdır.
- Ramazan adil ve dürüst olmak, tebessüm etmek ve insanlara teşekkür etmek gibi ahlaki edinimlerinin doruk noktasına ulaştığı eşsiz bir aydır.
- Ramazan azgın nefislerin terbiye edildiği, kalplerin Allah’ı anmakla huzur bulduğu (Râd 13/28), fakir ve fukaranın hâlinin bizzat yaşanarak hissedildiği kutsal bir aydır.
Ramazan ayı diğer aylara nazaran üstünlük (fazilet) ve kutsallığını,
- Kur’an’ın bu ayda indirilmesi,
- Hz. Muhammed’e peygamberlik görevinin bu ayda verilmesi,
- Bin aydan daha hayırlı olan Kadir Gecesi’nin bu ayda yer alması,
- İslam’ın beş şartından biri olan ve müminleri kötülüklerden arındırıp manevi anlamda temizleyen orucun bu ayda tutulması,
- Bu ayda cennet kapılarının açılıp cehennem kapılarının kapanması ve şeytanların zincire vurulmasından almaktadır.
Ayrıca;
- Ramazan ayını ihya eden mümin bireylerin günahları bağışlanır.
- Ramazan rahmet, mağfiret ve bereket ayıdır.
Ramazan ayının güzelliği, bereketi, değeri ve rahmet oluşu hakkında Sevgili Peygamberimiz (s.a.v), “Ramazan’ın evveli rahmet, ortası mağfiret, sonu da cehennemden kurtuluştur. Her kim, bu ayda idaresi altında bulunanların iş yükünü hafifletirse, Allah ona mağfiret eder ve cehennem azabından kurtarır”, “Ramazan ayı girdiği zaman cennetin kapıları açılır, cehennemin kapıları kapanır ve şeytanlar zincire vurulur” (Buhari, Savm, 5) buyuruyor.
Ramazan ayını yaşamak Müslüman Türklerde bir kültüre dönüşmüştür
- Ramazan, Türk İslam kültüründe on bir ayın sultanı sayılmış, büyük değer atfedilmiştir.
- Ramazan ayı hazırlıkları kapsamında evler ve camiler her zamankinin dışında bakım ve temizliğe alınmıştır.
- Ramazan ayını karşılama sadedinde geleneksel olarak mahya yakım törenleri düzenlenmektedir. Bu mahyalarda Ramazan ayının önemi belirten yazılar ışıklı olarak yazılmıştır. “Hoş geldin ya şehr-i Ramazan”, “On bir ayın sultanı Ramazan”, “Oruç tut, sıhhat bul” “La ilahe illallah” mahya yazılarının en meşhurlarıdır.
- Ramazan pidelerinin Ramazan şerbetlerinin yapıldığı yakın uzak komşuyla, eş dostla paylaşıldığı müstesna bir aydır.
- Hacivat-Karagöz oyunlarının sergilendiği, mahallenin fakir fukarasıyla, garip gurabasıyla iftar ve sahur sofralarının paylaşıldığı, gönüllerin huzur ve esenliklerle dolduğu kutsal zaman dilimidir.
- Camilerde toplanıp erkekler tarafından, evlerde toplanıp kadınlar tarafından huşû içerisinde mukabelelerin okunduğu, Kur’an’ın nazmından ve manasından feyz alındığı bir arınma zamanıdır.
- Oruç tutmaya alıştırmak ve özendirmek maksadıyla oruç tutan çocuklara diş kirası adıyla harçlık ve ödüllerin verildiği nadir zaman dilimidir.
- Aynî ve nakdî yardım ve infakların bollaştığı, ihmal edilen Allah’a yönelişin aracısı olan beş vakit namazın tekrar hatırlanıp eda edilmeye gayret edildiği mübarek bir aydır.
Nihayet postmodern çağın egoyu ve dünyayı önceleyip diğerini, maneviyatı ve öbür dünyayı/ahireti ıskalattığı bir zaman kesitinde unutulan insanlığın yeniden hatırlandığı uğurlu/ mübarek bir aydır Ramazan. Ne mutlu hakkıyla Ramazan’ı idrak edip yaşayanlara.

Sesler ve Ezgiler
“Sesler ve Ezgiler” adlı podcast serimizde hayatımıza eşlik eden melodiler üzerine sohbet ediyor; müziğin yapısına, türlerine, tarihine, kültürel dinamiklerine değiniyoruz. Müzikologlar, sosyologlar, müzisyenler ile her bölümü şenlendiriyor; müziğin farklı veçhelerine birlikte bakıyoruz. Melodilerin akışında notaların derinliğine iniyoruz.

Darbeler, İhanetler ve İsyanlar
Osmanlı Devleti'nden Türkiye Cumhuriyetine miras kalan darbeci zihniyete odaklanarak tarihi seyir içerisinde meydana gelen darbeleri, ihanetleri ve isyanları Doç. Dr. Hasan Taner Kerimoğlu rehberliğinde değerlendiriyoruz.