Etnospor Kültür Festivali: Tarih ve medeniyetlerin buluşma noktası

Geleneksel sporlar hiç şüphesiz Türkiye’nin tarihsel ve kültürel mirasının önemli bir parçası. Özellikle son yıllarda kültürel değerlere yönelik artan ilgiyle birlikte okçuluk, yağlı güreş, cirit, rahvan atçılığı gibi sporlar sıkça gündeme gelmeye başladı. Bu sporların, Anadolu’nun tarihsel derinliğini ve yerel kültürlerin çeşitliliğini yansıttığını rahatlıkla söyleyebiliriz.

Bu noktada Cumhurbaşkanlığı himayelerinde yapılan etkinlikler, Dünya Etnospor Konfederasyonu (2015) ve Geleneksel Spor Dalları Federasyonu'nun kurulması (2016), UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras listelerine yapılan başvurular geleneksel sporların toplumda yayılma sürecini hızlandırdı. Geleneksel sporlar, kültürel turizm açısından da cazip hâle geldi.

Bu yıl Dünya Etnospor Birliği tarafından 7’ncisi düzenlenen Etnospor Kültür Festivali, “Modernleşme ve küreselleşmenin etkisiyle kaybolma tehlikesiyle karşı karşıya kalan bu değerlerin yaşatılması ve ulusal kimliğin korunması açısından önemli bir oynuyor” yorumunu rahatlıkla yapabiliriz.

Dünya Etnospor Konfederasyonu Başkanı Bilal Erdoğan’ın “Biz Dünya Etnospor Birliği olarak temel felsefemizi, dünyanın kültürel zenginliğini korumak üzerine kurduk. Her toplumun kendi kültürünü, geleneklerini ve adetlerini yaşatmasının saygıdeğer olduğunu savunuyoruz. Bu anlayışın merkezinde ise çocuklar yer alıyor. Bir çocuğa ne kadar erken yaşta kendi kimliğine ve kültürüne ait ögeleri kazandırırsanız, o çocuğun hayatının geri kalanında kendi köklerinden haberdar olmasını sağlarsınız” cümleleri de bunu doğruluyor.

Bu yıl festivalde neler var?

Festivalde geleneksel sporların yanı sıra birçok kültürel etkinlik de düzenleniyor:

• Geleneksel sporlar: Atlı cirit, atlı okçuluk, aba güreşi, yağlı güreş, okçuluk, kökbörü, kuşak güreşi, mangala, mas güreşi, şalvar güreşi, aşık oyunu…
• Geleneksel çocuk oyunları: Seksek, saklambaç, üçtaş, beştaş, kutu kutu pense, yakan top, ip atlama, topaç çevirme, birdirbir, yerden yüksek, dalya, körebe, köşe kapmaca…
• Geleneksel el sanatları: Ebru, çömlekçilik, çini, telkari, ahşap oyma, keçecilik, sadekar, bastonculuk, cam üfleme, sedef işçiliği, metal işçiliği, deri işleme, kaligrafi, tezhip, minyatür, cam boncuk yapımı, çalgı yapımı…
• Evrensel lezzetler: 30'dan fazla ülkenin mutfağından lezzetler…
• Sahne etkinlikleri: Konserler, halk dansları, gösteriler, çocuk etkinlikleri…
• Kültürel etkinlikler: Belediye çadırları, müze, atölyeler, ritüeller, sokak sanatları, sergiler…

Tercüman olarak biz de festivalin coşkusuna ortak olmaya çalıştık. Etkinliklerin ardından bir araya geldiğimiz alanında uzman isimlerle geleneksel sporların ülkemizde yeniden nasıl yükseldiğini konuştuk.

“Etnospor sayesinde insanlarımız ata sporlarını hatırladı”

Karesi Atlı Okçuluk Kulübü Başkanı Ertan Erkekoğlu, “Etnospor Kültür Festivali sayesinde tarihimizde büyük bir dönüşüm ve şuurlanma yaşanmıştır. Dönüşüm ve şuurlanma diyorum, çünkü geleneksel sporlara 100 yıllık bir ara verilmişti. Bu sene 7’incisi düzenlenen bu organizasyon sayesinde insanlarımız ata sporlarını hatırladı. Bilhassa genç kardeşlerimizi burada görmek bizim tarifsiz bir mutluluk yaşamamıza neden olmuştur. Atlı okçuluk, Türklerin tarih boyunca hem askerî gücünü hem de kültürel kimliğini temsil eden temel unsurlardan biridir. Bugün de bu miras yaşatılarak geçmişle güçlü bir bağ kurulmaktadır” yorumunu yaptı.

13 yılı aşkın süredir atlı okçuluk yaptığını ifade eden Erkekoğlu, sözlerini şöyle sürdürdü: “Geçen 12 yılda pek çok öğrenci yetiştirdim. Gelinen noktada ülkemizde 500 civarında atlı okçu olduğunu görmek çok sevindirici. Bu öğrenciler yeri geldiğinde bayrağımızı yurt dışında şerefle dalgalandırdı. Son nefesime kadar genç arkadaşları eğitmek istiyorum.”

“Bu etkinliğin gençleri madde bağımlılığından koruma potansiyeli var”

Türkiye Geleneksel Atlı Spor Dalları Koordinatörü Dr. İbrahim Kurban, Ertan Erkekoğlu gibi Etnospor Kültür Festivali’nin toplumun şuurlanmasına vesile olduğu kanaatinde. Dünya Etnospor Konfederasyonu Başkanı Bilal Erdoğan ve Dünya Etnospor Konfederasyonu Başkan Vekili ve Türkiye Geleneksel Spor Dalları Federasyonu Başkanı Hakan Kazancı’ya şükranlarını sunan Kurban, “Köklerimizin hatırlanmasına vesile olduğumuz için çok mutluyum. Atçılıkla doğmuş milleti özüne döndürme yolunda atılan adımlar bir hayli kıymetli. Etnospor Kültür Festivali gibi geleneksel spor ve kültür odaklı etkinliklerin gençleri madde bağımlılığı ve internetin zararlı yönlerinden koruma potansiyeli olduğu da göz ardı edilmemeli” ifadelerini kullandı.

“Ata, Türkler kadar hiçbir toplum hükmedemez”

Ulupamir Kök Börü Spor Kulübü Genel Sekreteri ve takım kaptanı Ümit Çağlar, Erkekoğlu ve Kurban gibi geleneksel sporlara olan ilginin artmasından bir hayli memnun. Çağlar, “Kök börü, bireysel yetenek kadar takım oyunu gerektirir. Bu yönüyle, toplumsal dayanışmayı teşvik ediyor. Oyuncuların birbirlerine duyduğu güven, oyun içinde ciddi stratejiler geliştirmesi gibi yönleriyle sosyal bağları güçlendiriyor” deyip şunu vurguladı: “Ata, Türkler kadar hiçbir toplum hükmedemez. At, Türk’ün kanadıdır.”

Van’ın Erciş ilçesinde yaşadığını söyleyen Çağlar, “Bilal Erdoğan ve Hakan Kazancı’nın katkıları sayesinde bu organizasyonda kendimi buldum. Artık özümüzü çocuklarıma, yakın çevreme ve köydeki arkadaşlarıma daha iyi aktarabiliyorum. Oğlum başta olmak üzere diğer çocuklar ve halktan da güzel geri dönüşler alıyorum” dedi.

“Geleneksel sporlar ‘mahalli’ olmaktan çıktı”

Geleneksel Atlı Sporlar Federasyonu Merkez Hakem Kurulu Üyesi Süleyman Sicimli, “Bu alanda 15 yıldır hakemlik yapan birisi olarak geleneksel sporlara olan ilginin artması beni çok duygulandırıyor. Artık geleneksel sporlar ‘mahalli’ olmaktan çıktı. Bu noktada devletimizin destekleri de çok değerli. Geleneksel sporların, bir toplumun köklerine, tarihine ve yaşam tarzına dair çok şey anlattığını unutmamalıyız” yorumunu yaptı.

Sicimli, geleneksel sporların kişiye kattığı artıları da 8 maddede özetledi:

• Güç ve kondisyon
• Denge ve esneklik
• Disiplin ve odaklanma
• Stres azaltma
• Özgüven
• Kültürel bilinç ve aidiyet
• Toplumsal bağlar
• Saygı ve spor ahlakı

Velhasıl; geleneksel sporları desteklemek, sadece geçmişimize saygı göstermek değil, geleceğimizi sağlam temeller üzerine inşa etmek anlamına da geliyor. Bu sporlar; kültür, tarih, sağlık ve sosyal bağlar açısından toplumun gelişimi için vazgeçilmez.

Ücretsiz olarak gerçekleştirilen Etnospor Kültür Festivali de geleneksel sporları ve kültürel mirası yaşatarak, geçmişin birikimini geleceğe aktarma yolunda önemli rol üstleniyor. Her yıl farklı bir katılımcı ülkenin geleneksel sporunu öne çıkararak, farklı milletlerden pek çok katılımcının kültürlerini sergilemesine olanak sağlanması da dünyaya örnek olacak cinsten…