NBA yıldızları kumar ve yasa dışı bahis skandalı

FBI'ın yasa dışı spor bahisleri ve mafya bağlantılı poker oyunlarıyla ilgili yürüttüğü kapsamlı soruşturma kapsamında tutuklanan onlarca kişi arasında NBA oyuncuları ve koçları da bulunuyor.

Miami Heat oyuncusu Terry Rozier ve Portland Trail Blazers baş antrenörü Chauncey Billups, perşembe günü federal savcılar tarafından iki ayrı iddianame ile suçlandılar. 31 yaşındaki Rozier, iddia edilen bahis usulsüzlükleri nedeniyle tutuklanan altı kişi arasında yer alırken; kumar piyasalarını etkilemek için sakatlık numarası yapmakla suçlanan NBA oyuncularının isimleri de bu iddianamede bulunuyor. 2021'den beri Portland Trail Blazers'ı çalıştıran ve Hall of Fame’de yer alan Billups, emekli oyuncular ve mafyayla ilgili ayrı bir yasa dışı poker oyunu davasında suçlanan 31 kişiden biri.

Savcılar, New York'taki beş büyük suç ailesinden dördünün bu suç örgütünün içinde olduğunu iddia ederken, mağdurlarını yüksek profilli spor yıldızlarından oluşturmuşlar. Hileli poker oyunları oynamaya ikna ettikleri yıldızlardan milyonlarca dolar çalan bu organizasyon, bunun için özel kontakt lensler ve önceden işaretlenmiş kartları okuyabilen gözlükler ile bir X-ray masası gibi teknolojileri kullanıldığı öğrenildi.

NBA'den yapılan açıklamada, Rozier ve Billups'un federal iddianameleri incelediği için NBA’den derhâl uzaklaştırılmasına karar verdi. Açıklamada, "Bu iddiaları son derece ciddiye alıyoruz ve oyunumuzun bütünlüğü en büyük önceliğimiz olmaya devam ediyor" denildi. Rozier'in avukatı, BBC'nin ABD haber ortağı CBS News'e verdiği demeçte iddiaları yalanlayarak, "Terry kumarbaz değil ama kavgadan da korkmuyor ve bu kavgayı kazanmayı dört gözle bekliyor" dedi.

FBI Direktörü Kash Patel, perşembe günü Brooklyn, New York'ta diğer savcılarla birlikte düzenlediği basın toplantısında iki iddianameyi açıkladı. Tutuklamaları "olağanüstü" olarak nitelendiren Patel, "11 eyalette koordineli bir operasyon" yürütüldüğünü söyledi. "Yıllardır süren bir soruşturmada onlarca milyon dolarlık dolandırıcılık, hırsızlık ve soygundan bahsediyoruz" dedi. New York Doğu Bölgesi ABD Savcısı Joseph Nocella Jr., tüm sanıkların suçlu bulunana kadar masum olduğunu söyledi ancak şu uyarıda bulundu: "Kazanma seriniz sona erdi. Şansınız tükendi."

NBA maçları inceleme altına alan Savcılar, ilk davanın, büyük kumar platformlarındaki bahisleri manipüle etmek için kamuoyuna açık olmayan bilgileri kullandıkları iddia edilen oyuncular ve ortaklarıyla ilgili olduğunu söyledi. Nocella, bunu "çevrim içi spor bahislerinin yaygın olarak yasal hâle gelmesinden bu yana en küstah spor yolsuzluk planlarından biri" olarak nitelendirdi.

Tutuklamalar hakkında bildiklerimiz Şubat 2023 ile Mart 2024 arasında oynanan yedi NBA maçının dava kapsamında olduğu tespit edildi. Rozier'in, Hornets forması giydiği dönemde Charlotte Hornets ile New Orleans Pelicans arasında oynanan bir maçta da yer aldığı söyleniyor. Rozier'in bir arkadaşına sakatlığı nedeniyle oyundan erken ayrılacağını söylediği iddia ediliyor. Savcılar, arkadaşı ve arkadaşlarının daha sonra Rozier'in maçta beklentilerin altında performans göstereceğine dair "200.000 dolardan fazla" bahis oynadığını veya başkalarını bahis oynamaya yönlendirdiğini belirtti.

Portland Trail Blazers baş antrenörü Chauncey Billups, hileli poker oyunlarına karışmakla suçlanıyor. Rozier'in avukatı James Trusty yaptığı açıklamada, savcıların "gerçek bir suça dair kanıtlara güvenmek yerine inanılmaz derecede inandırıcı olmayan kaynakların sözlerine güvendikleri görülüyor. Terry, NBA tarafından aklandı ve bu savcılar bu asılsız davayı yeniden gündeme getirdiler" dedi. Trusty, Rozier'i bir yıldan fazla süredir temsil ettiğini ve savcıların, perşembe sabahı FBI ajanlarının oyuncuyu bir otelde tutukladığını bildirene kadar Rozier'i bir hedef olarak değil, bir denek olarak nitelendirdiklerini söyledi. Soruşturma kapsamında eski NBA oyuncusu Damon Jones da tutuklandı. Jones'un, tespit edilen iki maçta yer aldığı söyleniyor: Şubat 2023'te Los Angeles Lakers'ın Milwaukee Bucks ile karşılaştığı maç ve Ocak 2024'te Lakers ile Oklahoma City Thunder arasında oynanan maç mercek altında.

Bahislerden yapılan soygunlar

Spor bahisleri, Yüksek Mahkeme'nin uygulamanın düzenlenmesini eyaletlere devrettiği 2018 yılına kadar 1992'den bu yana ABD'nin büyük bölümünde yasaktı. Federal yasağın kaldırılmasından bu yana spor bahisleri büyük bir patlama yaşadı. Büyük spor ligleri ve medya şirketleri milyar dolarlık bu sektöre girmek için kumar şirketleriyle anlaşmalar yapıyor. Hileli poker oyunları ve mafya perşembe günü açıklanan ikinci iddianamede, yasa dışı poker oyunlarını manipüle ederek milyonlarca dolar çalmak amacıyla düzenlenen bir plana katıldıkları iddia edilen 31 sanık yer alıyor.

Nocella, hedef alınan kurbanların Billups ve Jones gibi eski profesyonel sporcularla Las Vegas, Miami, Manhattan ve Hamptons'da kumar oynamaya ikna edildiğini söyledi. Sonrasında mağdurların maçlarda yapmak zorunda kaldıkları manipülasyonla başına on binlerce hatta yüz binlerce dolar soygun yapıldığını söyledi. Sanıkların, kartları okuyabilen hazır karıştırma makineleri gibi "çok gelişmiş teknolojiler" kullandığını söyledi. Bazı sanıklar, önceden işaretlenmiş kartları okumak için özel kontakt lensler ve gözlükler ile kartların yüzü aşağı bakacak şekilde okunabildiği bir röntgen masası kullandı. Nocella, "Kurbanların bilmediği şey, poker oyunundaki herkesin; krupiyeden oyunculara kadar bu dolandırıcılığın içinde olduğuydu" dedi. Tisch, insanların ödeme yapmayı reddetmesi üzerine organize suç ailelerinin insanları tehdit ve korkutma yoluyla parayı kendilerine vermeleri için ikna etmeye çalıştığını söyledi. Suçlamalar arasında soygun, gasp, elektronik dolandırıcılık, banka dolandırıcılığı ve yasa dışı kumar yer alıyor. Yetkililer, komplonun mağdurları 7 milyon dolar dolandırdığını, bir mağdurun ise 1,8 milyon dolar kaybettiğini söyledi.

2018'de ABD Yüksek Mahkemesi’nin federal yasağı eyaletlere devretmesi sonrası spor bahisleri patladı. Ligler, kitapçılar ve medya şirketleri devasa gelir ortaklıkları kurdu. Bu yeni piyasa, küçük ama hedeflenebilir “prop” bahisleri sayesinde içerden alınan bilgiyle manipülasyona çok daha açık hâle geldi. Bir oyuncunun oyundan erken çıkması veya belirli bir istatistikte “alt/üst” gibi küçük bir sapma, likit bahis piyasalarında kısa sürede büyük para akışları yaratabiliyor. Bu da manipülasyonun kârlılığını artırıyor.

Önceki skandallar

NBA daha önce de benzer skandallarla karşı karşıya kaldı. Tim Donaghy davası 2007; NBA hakemi Tim Donaghy’nin bazı maçlarda bahis oynadığı ve hatta hakemlik yaptığı maçların sonucunu etkilemeye çalıştığı iddialarıyla patlak verdi. Donaghy, bazı bahisçilerle iş birliği yaparak hangi maçlarda hangi hakemlerin görev alacağını ve hangi takımların avantajlı olacağını önceden paylaşmakla suçlandı. Donaghy, 2008 yılında 15 ay hapis cezasına çarptırıldı.

“Jontay Porter olayı” ise şöyle yaşandı: Jontay Porter, NBA’de Toronto Raptors için iki yönlü (two-way) sözleşmeyle forma giyiyordu. Mart 2024’te NBA, Porter hakkında “bahis usulsüzlükleri” (betting irregularities) iddialarını araştırmaya başladı. Soruşturma esas olarak “prop bahisleri” adı verilen, oyuncunun bireysel istatistikleriyle ilgili bahislerdeki olağan dışı davranışlara yoğunlaştı. Porter’ın, bir maç öncesinde sağlık durumu gibi bilgileri spor bahisçisi olduğu bilinen bir kişiye aktardığı iddiası ile başlayan süreç “hastayım / rahatsızım” diyerek oyundan çekilmesi ve bahislerde lehine bir durum yaratılmış olması soruşturuldu. Porter’ın, bazı NBA’de kendisinin oynamadığı maçlara bile bahis oynadığı ve başka hesaplar üzerinden de bahis oynadığı tespit edildi. Bazı bahislerde Raptors’ın kaybeder yönünde çoklu ve farklı bahisler oynayan Porter, 17 Nisan 2024 tarihinde NBA’den ömür boyu men edildi. Porter ayrıca mahkemede suçunu kabul etti. 10 Temmuz 2024’te ise suçunun farkında olduğunu belirterek pişmanlık ifadesi sundu. Olayın merkezindeki diğer aktörler arasında Mahmud Mollah, Timothy McCormack, Long Phi “Bruce” Pham ve Ammar Awawdeh gibi isimler vardı. Mahmud Mollah, Porter’ın performansına ilişkin “under” (alt) bahislerinin bir parçası için 80.000 dolar tutarında bir bahis yaptı. Bu bahis, Porter’ın öne sürülen düşük istatistiklerle “alt” sınırlarını tutturmaması üzerine yapılmıştı. Bahisler oldukça büyük meblağlardaydı; örneğin Mollah’ın 80.000 dolar tutarlı ve 1,2 milyon dolar civarında kazanç getirme potansiyeli taşıyordu.

Terry Rozier ve Portland Trail Blazers baş antrenörü Chauncey Billups ve diğer sanıklar için Federal iddianameler açıldı; burada adı geçenler suçlu bulunana kadar masum kabul edilecek. Ancak medya ve sponsorluk etkileri anında gelir ve itibar kaybı yaşandı. Lig, kendi iç soruşturmalarını sürdürmeye devam edecek. Cezalar iddianame sonuçlarına bakılarak veya bağımsız olarak verilebilir. Bahis şirketleri, bu tür bir olayın resmen tespit edilmesi durumunda oynanan bahisleri iptal(void) edebilir. Düzenleme mekanizmaları ise yeni kısıtlamaları ve takip sistemleri üzerinde çalışmaya başlayacaklardır.

2018 sonrası genişleyen bahis pazarının mali getirisi, suiistimal teşebbüslerini karlı hâle getiriyor ve daha karmaşık ve bütünlüklü riskleri ortaya çıkartıyor. Mafya ve organize suç grupları, geleneksel yöntemlerin yanında teknolojiye yatırım yaparak daha sofistike bir düzende çalışıyorlar. Tespiti zorlanan bu ortamda mağdurların kayıpları her geçen gün daha da büyüyor. Bu arada FBI’ın bu yapmış olduğu müdahale sporun içerisindeki yasa dışı bahis sektörünün daha da görünür olmasını sağladı. Hem ligler hem de kural koyucuların bundan sonra daha sert regülasyonlar ve ulusal düzeyde daha koordineli bir hareket eylem planı oluşturmasına neden olacaktır.

Ayrıca Porter ile ilgili davada tutuklanan ve isimleri geçen kişilerden bazıları bugün de suçlandı ve mahkeme kayıtlarında yer aldı. Bu dava aynı zamanda FBI'ın üniversite basketbolu ve maç manipülasyonu soruşturmasına da yol açmıştı. Her iki davada da üç kişi suçlandı: Jones, Shane Hennen ve Earnest.

Bilmediğimiz çok şey var. Bu soruşturma kapsamında birçok kişi tutuklanmış olsa da iddianamelerde ismi açıklanmayan birkaç suç ortağı bulunuyor. Gelecekte FBI’dan daha fazla suçlama gelecek mi ve daha fazla tanınmış kişi suçlanacak mı?