}
12 Aralık 2025

Dr. Emre Ilıcalı: “İklim risklerini fırsata dönüştürüyoruz”

“ÇEDBİK Başkanı Dr. Emre Ilıcalı ile bir araya geldik; Türkiye’nin yeşil dönüşümünde yapı sektörünün rolünü, iklim risklerinin fırsata dönüşmesini, gömülü karbonun önemini ve sürdürülebilir finansmanın geleceğini konuştuk.

ÇEDBİK Başkanı olarak öncelikleriniz nelerdir? Yeni dönemde kısa ve orta vadede hangi somut hedefleri belirlediniz?

Yeni dönemde ÇEDBİK’te önceliğimiz, Türkiye’nin sürdürülebilir dönüşümünü hızlandıracak güçlü ve uygulanabilir bir çerçevenin oluşmasına katkı vermektir. Yapı sektörünün düşük karbonlu üretim anlayışına geçebilmesi için teknik rehberlik, politika desteği ve paydaşlar arası koordinasyonun geliştirilmesi önemli başlıklarımız arasında yer alıyor. Kısa vadede YES-TR başta olmak üzere yeşil bina sertifikasyon sistemlerinin yaygınlaşması, düşük karbonlu malzemelere ilişkin ulusal referans noktalarının belirginleşmesi ve kamu projelerinde sürdürülebilirlik kriterlerinin daha net şekilde uygulanması hedefliyoruz. Ayrıca karbon hesaplama kapasitesinin sektör genelinde gelişmesi, yaşam döngüsü analizinin projelerin erken aşamalarına taşınması ve eğitim-sertifikasyon süreçlerinin daha erişilebilir hâle gelmesi için çalışıyoruz. Orta vadede ise net-sıfır hedeflerine doğru ilerlerken sektörün ihtiyacı olan yol haritalarını ortaya koymak, finansman mekanizmalarının bu dönüşüme uyumunu desteklemek ve kamu ve özel sektörle iş birliğini güçlendirmek önceliklerimiz arasında bulunuyor.

“Riskten Fırsata” teması kapsamında, iklim risklerini ticari fırsata dönüştürmenin en etkili araçları neler?

İklim risklerinin giderek arttığı bir dönemde bu riskleri ticari fırsata dönüştürmenin en etkili yolu, sektör genelinde farkındalığın yükselmesi, yasal çerçevenin sürdürülebilir yatırımları teşvik edecek biçimde güncellenmesi ve destek mekanizmalarının gerçekten doğru işleri yapan projelere yönlendirilmesidir. Bu bağlamda “fırsat”tan kastımız; iklim risklerini doğru yöneterek finansal mekanizmalardan yararlanmak, pazarda rekabet avantajı elde etmek ve gelecekte ortaya çıkabilecek ceza veya yaptırım risklerinden kaçınmaktır. Bu üç unsuru gören ve stratejisini buna göre şekillendiren firmalar, dönüşüm sürecinde önemli bir avantaj elde ediyor.

Mevzuatın iklim uyumu, enerji verimliliği, gömülü karbon ve dayanıklılık kriterlerini güçlü biçimde içermesi sektör için öngörülebilir ve güvenli bir yatırım zemini sağlıyor. Ancak burada kritik bir boyut daha var o da tanımlanan kriterlerin ve sağlanan teşviklerin etkin biçimde denetlenmesi ve uygulamada kesinlikle taviz verilmemesi. Aksi takdirde hem süreç amacına ulaşamaz hem de kaynaklar yanlış yönlendirilmiş olur. Desteklerin yalnızca sürdürülebilirlik kriterlerini gerçek anlamda karşılayan ve uzun vadeli etki üreten projelere yönelmesi, iklim risklerinin sektör adına gerçek bir fırsata dönüşmesini mümkün kıldığını düşünüyorum.

“Derneğimiz, iklim finansmanında teknik bilgi sağlayan ve sürece yön veren bir konumda”
İklim finansmanı ve yeşil yatırım ekosisteminde ÇEDBİK nasıl bir rol üstleniyor?

Derneğimiz, iklim finansmanı ekosisteminde teknik bilgi sağlayan, süreçlere yön veren ve uygulama ile finans sektörü arasında köprü kuran bir konumda yer alıyor. Ulusal ve uluslararası fon sağlayıcılarla yürütülen çalışmalarda sürdürülebilir bina kriterlerinin doğru tanımlanmasına destek veriyoruz. Proje geliştiricilerin ihtiyaç duyduğu teknik ölçüm araçlarının güçlenmesi için sertifikasyon sistemleri, karbon hesaplamaları, performans göstergeleri ve raporlama standartlarının geliştirilmesine yönelik çalışmalar yürütüyoruz. Türkiye’nin ilk yerel yeşil bina değerlendirme sistemi olan BEST, yıllar önce ÇEDBİK tarafından geliştirilmişti. Son dönemde ise Bakanlığımızın oluşturduğu YES-TR sisteminin hem teknik içeriğinin güçlendirilmesi hem de süreç yönetiminin sağlıklı ilerleyebilmesi için ilgili kurumlara destek vermeye devam ediyoruz.

Bunun yanında Avrupa Birliği projeleri kapsamında edindiğimiz kapsamlı bilgi birikimi, Türkiye’nin sürdürülebilir dönüşüm sürecine doğrudan katkı sağlıyor. Eğitim, farkındalık artırma ve kapasite geliştirme faaliyetleriyle kamu kurumlarının, özel sektörün ve yerel yönetimlerin dönüşüm ihtiyaçlarına yönelik kapsamlı bir destek sunuyoruz. Ayrıca STK’lar ve sektör temsilcileriyle ortak yürütülen çalışmalar sayesinde gayrimenkul sektörünün sürdürülebilir gelişimi için gerekli olan teknik, yönetsel ve ekonomik çerçevenin güçlenmesine öncülük ediyoruz.

Tüm bu çabalar, finans kuruluşlarının yatırım değerlendirme süreçlerinde sürdürülebilirlik performansını daha doğru analiz etmesini sağlarken, proje geliştiricilerin de farklı finansman kaynaklarına daha kolay ulaşmasına katkı sunuyor. ÇEDBİK’in bağımsız teknik yapısı ve çok paydaşlı iş birliği modeli, Türkiye’nin hem uluslararası iklim finansmanı olanaklarından daha fazla pay almasına hem de sürdürülebilir yapı sektörünün uzun vadeli gelişimine katkı sağlayan güçlü bir unsurdur.

Embodied carbon ve operasyonel karbon dengesi giderek önem kazanıyor. ÇEDBİK bu konuda hangi somut adımları destekliyor?

İnşaat sektöründe karbonun önemli bir bölümü malzeme üretimi ve uygulama süreçlerinden kaynaklandığı için gömülü karbon konusu dönüşümün kritik bir parçası hâline geldi. Çevre Dostu Yeşil Binalar Derneği olarak bu alanda üç temel başlığı destekliyoruz. Öncelikle EPD’lerin yaygınlaşması çok önemli, çünkü ürün bazlı çevresel beyanlar olmadan gömülü karbonun doğru şekilde değerlendirilebilmesi mümkün değil. İkinci olarak düşük karbonlu malzeme standartlarının güçlenmesini sıralayabilirim. Zira beton, çelik, yalıtım ve cam gibi karbon yoğun malzemeler için sektör ortaklarıyla hazırlanan teknik çerçeveler, üretim süreçlerinde önemli kazanımlar sağlıyor. Üçüncü başlık ise yaşam döngüsü analizinin tasarım sürecinin erken aşamalarına entegre edilmesidir. LCA’nın hem kamu hem de özel sektör projelerinin karar alma mekanizmalarının temel bir bileşeni hâline gelmesi, malzeme seçimi, bakım stratejileri ve tedarik zinciri yönetimi gibi alanlarda anlamlı karbon azaltımlarına imkân veriyor.

Bu yönde ÇEDBİK’in yaygınlaşmasını teşvik ettiği uluslararası ve yerel yeşil bina sertifikasyon sistemleri de gömülü karbon azaltımı konusunda güçlü hedefler ortaya koyuyor. Bu sertifika programları, projelerin yalnızca operasyonel enerji tüketimine odaklanmak yerine malzeme kaynaklı emisyonları da kapsamlı biçimde ele almasını sağlıyor. Dolayısıyla binalar, bu sistemlerin sunduğu yol haritalarını takip ettiklerinde hem daha sürdürülebilir tasarım kararlarına ulaşmakta hem de uzun vadede karbon nötr olma yolunda kritik adımlar atmaktadır. Bu yaklaşım, sektörün karbon azaltım stratejilerini sadece teorik düzeyde bırakmayıp uygulanabilir, ölçülebilir ve doğrulanabilir bir çerçeve içinde ilerletmesine olanak tanıyor.

“Yeşil bina sertifikaları projelerin çevresel ve iç mekân performansını nesnel olarak değerlendiriyor”
Yeşil bina sertifikaları neden önemli? Süreçlerin karmaşıklığı ve maliyeti nasıl azaltılabilir?

Yeşil bina sertifikaları, projelerin enerji, su, malzeme, karbon ve iç mekân kalitesi gibi başlıklarda performansının nesnel şekilde değerlendirilmesini sağlıyor. Bu sistemler sektöre uluslararası ölçekte güvenilirlik kazandırırken yatırımcı ve kullanıcı tarafında artan sürdürülebilirlik beklentilerine de yanıt veriyor. Süreçlerin zaman zaman karmaşık görünmesi çoğunlukla dokümantasyon yoğunluğu ve projelerin erken aşamada yeterince hazırlanmamasıyla ilgili. Dijital araçların daha fazla kullanılması, proje ekiplerinin erken dönemde yönlendirilmesi ve gereksiz taleplerin sadeleştirilmesi süreçleri önemli ölçüde hızlandırıyor. Ayrıca değerlendirme mekanizmalarının daha öngörülebilir ve hızlı işlemesi maliyetleri azaltıyor. Bu anlamda yıllardır geçerliliğini koruyan LEED ve BREEAM gibi uluslararası Yeşil Bina sertifika sistemlerinin yanında, Bakanlığımız tarafından geliştirilen yerli yeşil sertifikasyon sistemi YES-TR de hem uluslararası kalite anlayışını koruyan hem de Türkiye’nin uygulama gerçeklerine uygun bir model sunuyor.

ÇEDBİK’in ileriye dönük projeleri ve yol haritası neleri kapsıyor?

ÇEDBİK olarak önümüzdeki dönemde, Türkiye inşaat sektörünün yeşil dönüşümünü hızlandıracak hem teknik hem de idari alanlarda projeler geliştirmeyi planlıyoruz. Yukarıda ifade ettiğimiz hedeflerle uyumlu şekilde, sektörün karbon azaltımı, dayanıklılık, kaynak verimliliği ve iklim uyumuna yönelik kapasitesini güçlendirmek için kapsamlı bir çalışma programı yürütmeyi amaçlıyoruz. Dünya Yeşil Binalar Konseyi’nin aktif bir üyesi olarak yıllardır uluslararası platformlarda edindiğimiz bilgi birikimi ve deneyimi, Türkiye’nin sektörel dönüşümüne aktarmayı önemsiyoruz. Bu global perspektif hem teknik standartların geliştirilmesi hem de politika süreçlerinin doğru yönlendirilmesi açısından ülkemiz adına önemli bir fırsat sunuyor.

Aynı zamanda bu hedefler doğrultusunda kamunun ilgili kurumlarıyla daha güçlü iş birlikleri kurulması da önceliklerimiz arasında yer alıyor. Türkiye’nin sürdürülebilirlik gündeminde uzun zamandır ihtiyaç duyulan kamu–özel sektör–STK iş birliklerinin başarılı örneklerini geçmiş yıllarda sergiledik; önümüzdeki dönemde de tüm imkânlarımızla bu ortak çalışma kültürünü devam ettirmek istiyoruz. Bu yaklaşım, sektördeki dönüşümün sadece teknik değil, yönetsel ve toplumsal açıdan da sağlam bir zemine oturmasını sağlayacaktır.

ÇEDBİK olarak geçmişten bu yana sürdürdüğümüz eğitim, kapasite geliştirme ve teknik danışmanlık faaliyetlerini daha geniş bir kitleye ulaştırmayı planlıyoruz. Sürdürülebilir malzemeler, karbon yönetimi, yeşil finansman, iklim uyumu, döngüsel ekonomi ve net-sıfır bina yaklaşımları gibi alanlarda hem profesyonellere hem de kurumlara yönelik kapsamlı programlar hazırlıyoruz. Ayrıca yerel yönetimlerin, proje geliştiricilerin ve tedarik zincirinin dönüşüm sürecinde ihtiyaç duyduğu teknik yeterliliğin artırılması için ulusal ölçekte destek mekanizmaları kurmayı hedefliyoruz.

Özetle Çevre Dostu Yeşil Binalar Derneği olarak; Türkiye’nin yeşil dönüşüm yolculuğunda hem teknik otorite hem koordinasyon platformu hem de kapasite geliştirici bir merkez olarak rolünü güçlendirerek sürdürmeyi amaçladığımızı söyleyebilirim.

Podcast

19 December 2023
Doç. Dr. Hasan T. Kerimoğlu
Darbeler, İhanetler ve İsyanlar
28:19
0:01

Url kopyalanmıştır...