Türkiye e-ticarette küresel ivmeyi yakaladı

TürkMedya tarafından düzenlenen E-Ticaret ve Perakende Zirvesi 2025, Ticaret Bakanı Prof. Dr. Ömer Bolat’ın katılımıyla İstanbul Finans Merkezi’ndeki Halkbank Genel Müdürlüğü’nde gerçekleştirildi. Zirvenin açılış konuşmasını yapan Bakan Bolat hem küresel ticaretin gidişatına hem de Türkiye’nin e-ticarette kaydettiği ilerlemelere dair önemli mesajlar verdi.

“Ticaret savaşları yoğunlaştı”

“Dünya ekonomi ve ticaret şartları her geçen gün daha da zorlaşıyor. Ticaret savaşları yoğunlaştı, gümrük vergileri yükseldi, engeller ve misillemeler arttı” sözleriyle konuşmasına başlayan Bolat, 2023’te dünya ticaretinin yalnızca %2,9 büyüdüğünü, bunun da ortalamanın altında kaldığını belirterek, “Kovid öncesi dönemde dünya ticareti yılda ortalama %5,5-6 büyüyordu ve küresel büyümenin lokomotifi konumundaydı. Oysa bugün küresel büyüme %3,5 seviyelerinde” dedi.

Nisan 2024 itibarıyla ticaret savaşlarının daha da kızıştığını vurgulayan Bolat, küresel ticaretteki büyüme oranının eksi %0,2’ye gerilediğini, rekabetin hem değer hem de miktar açısından yoğunlaştığını ifade etti.

Bununla birlikte Bolat dijitalleşme, bilişim, telekomünikasyon ve yapay zekâdaki gelişmelerin, ticaretin doğasını değiştirdiğini vurguladı.

E-ticaretin payı arttı

Bakan Bolat’ın aktardığı verilere göre, 2024 sonunda Türkiye’de e-ticaret hacmi 3 trilyon TL’ye ulaştı. Perakende ticaret de bir önceki yıla göre %63,7 büyüyerek 1 trilyon 619 milyar TL’ye çıktı. E-ticaretin GSYH içindeki payı da %6,5 oldu.

Bolat, “E-ticaretin dönüm noktası Kovid-19 salgını oldu. Altyapısı hazır olan firmalar rekabette öne geçti. Bugün KOBİ’lerimizin, kadın ve genç girişimcilerimizin aktif olması sevindirici” ifadesini kullandı.

Türkiye’de internetten mal veya hizmet siparişi verenlerin oranının 2020’de %35’ken 2025’te %55,7’ye yükseldiğini belirten Bolat, e-ticaretin toplam ticaret içindeki payının %19,1’e çıkarak küresel ortalamayla aynı seviyeye geldiğini bildirdi.

Bolat, düzenlemeleri anlattı

Bakan Bolat, 2024 ekim ayında TBMM’de e-ticaret kanununda değişiklikler yapıldığını, bu düzenlemelerle teknolojik yatırımların ve ihracatın teşvik edildiğini belirtti. Yenilenmiş ürün sistemini yaygınlaştırmak için adımlar atıldığını, elektronik ticaret hizmet sağlayıcılarının reklam ve indirim bütçelerinin %5’ine kadar olan kısmını yenilenmiş ürünlerin tanıtımına ayırmasının zorunlu hale getirildiğini söyledi.

Ayrıca yenilenen Ticari Elektronik İleti Şikâyet Sistemi’yle de vatandaşların şikayetlerini daha kolay iletebildiğini, satıcıların haklarının korunmasına yönelik de yasal düzenlemeler yapıldığını aktardı.

Yapay zekâ desteği

Bakan Bolat, e-ihracatı desteklemek amacıyla yeni mekanizmalar oluşturduklarını açıkladı. Kolay İhracat Platformu ve E-Kolay İhracat Platformu’yla dijital danışmanlık sağladıklarını, ChatGPT ve Yapay Zekâ Araçları Kılavuzu’nu da geliştirme aşamasında olduklarını belirten Bolat, bu yapay zekâ teknolojilerini kullanarak ihracatçılara rehberlik ettiklerini aktardı.

Ticaretin beşte biri

Bakan Bolat’ın konuşması, Türkiye’nin e-ticarette ulaştığı büyüklüğü net biçimde ortaya koyuyor. 2019-2024 döneminde yıllık bileşik %30 büyüme kaydeden sektör, artık ülke ticaretinin beşte birini kapsar hale gelmiş durumda. Sipariş adetlerinin ve satıcı sayısının artışı, girişimcilik tabanının hızla genişlediğini gösteriyor.

KOBİ’lerin ve genç girişimcilerin aktif olması da dijitalleşmenin yalnızca büyük oyunculara değil, daha geniş bir kesime yayıldığını ortaya koyuyor. Ayrıca devletin mevzuat düzenlemeleriyle yenilenmiş ürünler, yeşil ekonomi ve döngüsel üretim gibi alanlara yönelmesi, sürdürülebilir büyümeye odaklanıldığını kanıtlıyor.

Küresel perakendenin %25’i

Son tahminlere göre dünya genelinde e-ticaret, Çin, ABD ve Avrupa Birliği (AB) öncülüğünde büyümesini sürdürecek ve 2022’de 5,5 trilyon dolar olarak kayıtlara geçen hacmini 2026’da 8,1 trilyon dolara yükseltecek. Bu, e-ticaretin küresel perakende pazarındaki payının %25’e ulaşması anlamına geliyor.

Türkiye’nin e-ticarette küresel eğilime paralel büyümesi ise ülkenin gelecekte bölgesel bir e-ticaret merkezi haline gelme ihtimalini artırıyor. Bunun için de Bolat’ın işaret ettiği mevzuat düzenlemeleri ve teknoloji yatırımlarının sürmesi gerekiyor.