Alaska Zirvesi’nden "belirsizlik" çıktı: Kim kazandı?

Alaska’nın Anchorage kentinde düzenlenen Trump–Putin zirvesi hem ABD hem de Rusya tarafından büyük bir diplomatik gösteri olarak sunuldu. ABD Başkanı Donald Trump’ın “tarihî bir fırsat” olarak nitelendirdiği bu buluşmada, en önemli beklenti Ukrayna Savaşı’nda bir ateşkes sağlanmasıydı. Trump’ın seçim kampanyasında sıklıkla dile getirdiği “savaşı bitirme” vaadi, zirvenin daha başlamadan uluslararası kamuoyunun ilgisini üzerine çekmesine neden oldu. Ancak masadan çıkan tablo, beklenenin çok uzağında kaldı. Görüşmelerin üç saat sürmesi, tarafların ciddi başlıkları gündeme getirdiğini gösterse de sonuç açısından değişen bir şey olmadı.

ABD'nin baskı yönü değişiyor

Trump’ın açıklamalarındaki en dikkat çekici nokta, ABD’nin diplomatik baskısının artık daha çok Kiev’e yöneldiğini göstermesiydi. Daha önce Batı’nın temel stratejisi Rusya’ya yaptırımlar, diplomatik izolasyon ve askerî destek üzerinden baskı kurmaktı. Alaska Zirvesi’nde ise Trump, sorumluluğu Ukrayna’nın sırtına yükleyen bir dil kullandı. Bu yaklaşım, Washington’un Ukrayna’yı müzakere masasında daha fazla esneklik göstermeye zorlayabileceği ihtimalini güçlendiriyor. Böyle bir senaryo Kiev için ciddi riskler barındırıyor: Hem sahada taviz vermek zorunda kalabilir hem de kendi kaderini belirleme iradesi zayıflayabilir.

Putin’in diplomasi zaferi

Putin açısından Alaska Zirvesi, sahada hiçbir geri adım atmadan diplomatik meşruiyet kazanma fırsatı sundu. ABD topraklarına gelmesi, uluslararası kamuoyunda Rusya’nın diplomatik izolasyonunu kısmen kırdığı izlenimi yarattı. Dahası, görüşmeden somut bir ateşkes çıkmaması Putin’in işine yaradı. Zira bu durum Rusya’nın askerî baskısını sürdürmesine ve sahada zaman kazanmasına olanak tanıyor. Alaska buluşması, Moskova’nın diplomasi masasını savaş stratejisinin bir uzantısı olarak kullandığını bir kez daha gözler önüne serdi.

Trump'ın "güç" sembolizmi

Zirve yalnızca müzakerelerle değil, aynı zamanda güçlü sembolik jestlerle de hatırlanacak. Görüşmeler sırasında gerçekleştirilen B-2 bombardıman uçağı gösterisi, ABD’nin askerî caydırıcılık kapasitesini hatırlatan dramatik bir mesajdı. Bu tür jestler, Trump’ın iç kamuoyuna “güçlü lider” imajı verme stratejisinin parçası olsa da bunlar, zirvenin gerçek hedefi olan ateşkesin sağlanamaması gerçeğini perdeleyemedi. Uluslararası kamuoyunda bu durum, “diplomasi şova dönüştü” yorumlarına neden oldu.

WSJ ve WaPo’dan eleştiri

The Wall Street Journal (WSJ), Alaska Zirvesi’ni, “Trump kırmızı halı açtı ama hiçbir karşılık almadı” ifadesiyle özetledi. Gazeteye göre Trump, kendi kampanyasında dile getirdiği savaşın hızlı bitirilmesi vaatlerini gerçekleştiremediği gibi, ateşkes yerine barış anlaşması modellerine yöneldi. Putin ise sahada taviz vermeden, diplomatik zeminde bir kazanım elde etti. Washington Post’a göre ise zirve bir “felaket” olmasa da “diplomatik bir başarısızlık” olarak değerlendirildi. Yaptırım tehditlerini sessizlikle geçiştiren Putin, ABD liderinin misafiri olarak görkemli bir törenle ağırlanarak önemli bir prestij kazandı. Aceleci ateşkes taleplerinden geri adım atan Trump, Putin’e karşı baskı gücünü yitirmiş göründü.

Sky News: Trump kaybetti

İngiliz basınında da benzer değerlendirmeler yapıldı. Zirveye dair analizinde The Times, Putin’in, Ukrayna’ya NATO karşısında "tarafsızlık" garantisi ve "demilitarizasyon" kapsamında baskısını devam ettirdiği yorumunu yaptı. Sky News’in değerlendirmesinde ise zirvenin net galibinin Putin olduğu ifade edildi. Rus lider, ABD topraklarında karşılandı, propagandasını güçlendirdi ve ateşkes şartlarına yanaşmadan masadan kalktı. Sky News bu tabloyu “Putin kendini bir kez daha kancadan kurtardı, Trump açıkça kaybetti” şeklinde özetledi.

Alaska Zirvesi, diplomatik sembolizmin ağır bastığı ama siyasi başarının bulunmadığı bir buluşma olarak tarihe geçti. Ateşkes beklentisi karşılanmadı, taraflar pozisyonlarını yumuşatmadı. Putin sahada baskısını sürdürürken, Trump sıkça başvurduğu görsel şovlarla iç siyasetteki konumunu güçlendirmeye çalıştı. Zirve bu anlamda parlatılmış bir belirsizlikle sonuçlandı.