Trump ve Zelenski kavgası yapay zekâda devam ediyor

Yapay zekâ insanın düşünme yapısını matematiksel olarak modelleyen bir teknolojidir. Aynı zamanda da insanın ürettiği içeriklerle ve dolayısıyla medyayla da entegredir. Yapay zekâyı artı ve eksileriyle anlamamız fırsat ve tehditlerini değerlendirmek için çok önemli.

Bu teknolojik araçla hayali ve gerçek dışı tasarımlar oluşturulabiliyor olması olayı eğlence gibi gösterse dahi işin aslı öyle değil. Teknoloji, iletişim ve sosyoloji eğitimleri almış birisi olarak net söyleyebilirim ki zihnimiz eğlenceli bir içeriği daha kolay kabulleniyor, öğreniyor ve o anın verdiği heyecanla başkalarıyla paylaşma ve beğeni alma gibi ihtiyaçlarımız tetikleniyor. Hatta eğitimde çok vurgulanan “eğlenerek öğrenme” kavramını da burada hatırlatmakta fayda var.

Zira karşımızda son derece güçlü ve artık kitlelerin kullandığı bir teknoloji var. Her ne kadar çalışmalar 1950’lerden itibaren devam ediyor, çeşitli ürün ve hizmetlere entegrasyonu ile varlığını sürdürüyor olsa da OpenAI’ın ChatGPT’si ile yaşamlarımıza sihirli dokunuşunu yaptı. Böylece zihinlerdeki somutlaşması video ve görsel üretim ile sağlanmış oldu. Bu durum ise kendini hem bir gerçeklik hem de gerçek dışılık şeklinde ortaya koyuyor.

ChatGPT’nin yayımlanması ve akabinde ortaya çıkan birçok uygulama özellikle metinden video oluşturma tarafında giderek artan kullanım oranlarına ulaştı. Biz de üretken yapay zekâ temelli bu uygulamalarla tasarım yapmayı ve hayallerimizi görselleştirmeyi çok sevdik. Tüm dünyada bu konuda giderek artan bir eğilim olduğu aşikâr. Zaten geleceğe uyum sağlamak için bu konularda yetkinliklerin geliştirilmesini ben de önemsiyor ve gerçekleştirdiğim eğitimlerle destekliyorum.

Yapay zekâ ile oluşturulan görüntülerden korkmalı mıyız?

Fakat belki gerçek, belki de gerçek ötesi hayallerimizi bu uygulamalarla oluştururken bunun bir deftere resim yapmaktan çok farklı bir olgu olduğu bilincini kazanmak dikkat edilmesi gereken bir nokta. Özellikle üretilen çalışma sosyal medyada paylaşılıyorsa sonsuz bir erişim döngüsüne katılmış oluyor.  Bu mecrada yapay zekâ ile üretilmiş o kadar enteresan çalışmalar görüyoruz ki insanlığın hayal gücünün ne kadar geniş olduğunu buradan da anlayabiliyoruz. Komiklik ve espri amaçlı kafalar, yüzler, konuşmalar değiştirilebiliyor. Hatta ve hatta artık hiç yaşanmamış olayları yaşanmış gibi göstermek bile mümkün ki bunun en kritik örneğini Donald Trump-Zelenski görüşmesindeki sahnelere yapay zekânın da katılmasıyla şahit olduk.

Geçtiğimiz günlerde iki ülke lideri uluslararası öneme sahip ve dünya gündemini ilgilendiren bir görüşme gerçekleştirdi. Gerçekleşen bu görüşme kendi gerçekliği itibariyle bile son derece gerginken üstüne bir de sosyal medyada çığ gibi yayılan yapay zekâlı ve dövüşlü versiyonları eklendi. Son derece stratejik olan bir görüşmenin eğlence amaçlı uyarlamaları yapılırken ne yazık ki oluşturabileceği olumsuz toplumsal etkiler gözden kaçırılıyor.

Akabinde her görenin paylaşmasıyla dolaşıma giren sahte içerikler bir anda milyonlarca kişi tarafından hem gerçek sayılıp hem de tekrar paylaşılarak daha fazla kişinin gerçek sanmasına vesile olma ihtimali artıyor. Zira sosyal medyadaki paylaşımlar birçok kişi için haber niteliğine sahip. Diğer yandan bazen videolarda İngilizce altyazı ile “Yapay zekâ üretimidir” ibaresi yer alsa bile herkes İngilizce bilemeyeceğinden bu detayı fark edemiyor. Yanlış algıların ve kabullenmelerin ise yanlış tepkilere yol açma ihtimali ise ne yazık ki yüksek.

Dezenformasyon nasıl önlenebilir?

Yapay zekâ ile ilgili bir gerçek de şu: Biz yapay zekânın öğrenme modellerini, orada geliştirilen yeni teknikleri konuşurken; yani yapay zekâ bir yandan bizden ve veriden öğrenirken diğer yandan medyada yer alan ve insan üretimi çıktılarla topluma da birçok şey öğretiyor. Burada teknolojik, sosyolojik ve iletişimsel bir durum söz konusu.

Yapay zekâ bir araç olarak bize olmayan bir gerçekliği üretebilen bir yetkinlik seviyesinde olabilir. Fakat yapay zekânın bu yetkinliğini ürettiğimiz içeriğin yol açabileceği etkileri düşünerek kullanmak etik bilincimizin gelişmesinde de son derece kıymetli.

Bu tarz videolar karşımıza çıktığında sorgulayıcı yaklaşımla bakmak, gerçekliğinden emin olmadığımız abartılı içerikleri sırf komik veya eğlenceli diye başkalarıyla paylaşmamak ve diğer yandan stratejik öneme sahip konularda yanıltıcı içerikler üretmemek günümüz dünyasının bireyleri olarak dezenformasyonu önleme de bize düşen önemli misyonlar.