Musk ve Trump’ın deneyi sona erdi: DOGE sessizce çöktü

ABD Başkanı Donald Trump’ın ikinci döneminin en agresif idari girişimlerinden biri olan Devlet Verimlilik Bakanlığı (DOGE), bir yılını bile dolduramadan sessizce sona erdi. Federal Personel Ofisi (OPM) Direktörü Scott Kupor’un “Artık böyle bir şey yok” sözleri, Washington’ın aylarca kamuoyuna ‘’federal devleti yeniden icat etme’’ projesi olarak sunduğu DOGE’nin fiilen çöktüğünü resmileştirmiş oldu. Bu gelişme, Trump’ın devlet kapasitesini hızlı ve kökten dönüştürmeye dönük iddiasının, hem bürokratik direnç hem de sahadaki pratik sorunlarla çarpıştığını gösterdi.

Hangi adımları attı?

Projenin çöküşü, yalnızca örgütsel bir başarısızlığın değil, ABD’nin yönetim mimarisini yeniden şekillendirme çabasındaki yapısal gerilimlerin de bir sonucu olarak görülebilir. Tesla ve SpaceX CEO’su Elon Musk’ın fiili liderliğinde yürütülen DOGE operasyonu kapsamında, bazı federal kurumların merkez binalarına habersiz denetim ekipleri gönderilmiş, bu ekipler özellikle personel yönetimi, bütçe tahsisleri ve dijital arşivlere erişim süreçlerini anlık olarak durdurarak yerinde inceleme yapmıştı. Çalışmalar sırasında kurumlara ait sunucu odaları, personel kayıt birimleri ve kritik karar dosyalarının bulunduğu departmanlarda kapsamlı taramalar gerçekleştirilmişti. Operasyonun ilk haftalarında, yetki aşımı gerekçesiyle görevden uzaklaştırılan ve erişim yetkileri iptal edilen federal çalışanların sayısının birkaç bini bulduğu belirtilirken, bazı birimlerde yöneticilerin odaları mühürlenmiş, sözleşme ve ihale dosyaları da acil incelme kapsamına alınmıştı. Tüm bu agresif adımlar ABD iç kamuoyunda ve özellikle federal kurumlar arasında sert tartışmaları da beraberinde getirmişti.

USAID'in kapatılması tepki çekti

Tüm bu sert müdahaleler, bürokratik yapıyı sarsmak bir yana federal ajansların işleyişini zayıflattı ve kamu hizmetlerinde ciddi aksaklıkları beraberinde getirdi. ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı’nın (USAID) kapatılması ise yalnızca Washington’daki kurumsal düzeni değil, aynı zamanda onlarca ülkede yürütülen kalkınma programlarını, insani yardımları ve demokratikleşme projelerini de bir anda belirsizliğe sürükledi. Latin Amerika’dan Afrika’ya, Doğu Avrupa’dan Güney Asya’ya kadar birçok hükümet, hâlihazırda ortak yürütülen projelerin askıya alınmasıyla ortaya çıkan finansman açığına dair acil değerlendirme toplantıları düzenledi. Diplomatik çevrelerde, ABD’nin yumuşak güç kapasitesinin dramatik biçimde eridiği ve bunun Çin ve AB’nin sahadaki etkisini artıracağı yönünde geniş bir kanı oluştu. Birleşmiş Milletler (BM) nezdinde bazı insani yardım koordinasyon grupları, USAID’in çekilmesiyle krize açık bölgelerde sağlık, gıda güvenliği ve afet müdahalesi zincirlerinde ciddi boşluklar meydana geldiğini rapor etti. Avrupa başkentlerinden yapılan açıklamalarda da Washington’ın kalkınma alanındaki geleneksel yaklaşımından kopmasının "jeopolitik sonuçları" olacağı konusundaki endişeler dile getirildi. 

Musk-Trump gerilimi fitili ateşledi

DOGE’nin düşüşünde en kritik kırılma Musk ve Trump arasında yaşanan gerilim oldu. Trump’ın büyük harcama paketini eleştiren Musk, mayıs ayında X sosyal medya hesabından yaptığı sert eleştirilerle Beyaz Saray’la bağlarını açıkça kopardı. Bu siyasi gerilim, DOGE’nin sahadaki motivasyonunu zayıflatırken birimdeki çekirdek kadronun hızla dağıldığı bir süreci tetikledi. Birçok DOGE çalışanı “hukuki sonuçlardan endişe duyarak” apar topar ofislerini boşalttı. Birim içindeki disiplin, komuta zinciri, görev tanımı belirsizleşti ve DOGE merkezi işlevini kaybetti.

Beyaz Saray, DOGE kapanmış olsa da “DOGE prensiplerinin” OPM ve Yönetim ve Bütçe Ofisi (OMB) bünyesine entegre edildiğini iddia ediyor. Bu durum, federal devletin küçültülmesine yönelik stratejinin el değiştirdiğini gösteriyor. DOGE’nin agresif, merkezi ve “Musk odaklı” modelinin yerini daha kurumsal, daha kontrollü fakat yine de sistematik bir küçülme planına bıraktığı belirtilebilir. Ayrıca DOGE’nin kilit isimlerinin Donanma Araştırma Ofisi ve Dışişleri Bakanlığı gibi kritik kurumlara kaydırılması da girişimin devam eden kalıcı bir etki yaratmaya çalıştığının işareti. Nitekim Trump yönetimi DOGE’yi, “israf, yolsuzluk ve hantallık” olarak tanımladığı bürokratik alışkanlıklarla mücadelede siyasi bir sembol olarak kullanmaya devam ediyor. DOGE’nin X hesabının hâlâ “sözleşme iptalleri” paylaşması da kurum dağıtılsa da söylemsel devamlılığın devamını işaret ediyor.

DOGE: "Başlangıç şoku"

Bu tablo, DOGE’yi iki farklı okumaya açık hâle getiriyor. Bir açıdan bakıldığında proje, operasyonel karmaşa, hukuki riskler ve yönetim içi çatışmalar nedeniyle çöküşle sonuçlanmış bir deneme. Ayrıca tüm bürokratik teamülleri hiçe sayan Amerikan aşırı sağının popülist yaklaşımlarının kırılganlığını göstermesi bakımından da anlamlı. Ancak diğer bir açıdan DOGE -başarısızlıkla sonuçlanan bir proje olsa da- federal yönetimin dönüştürülmesinde bir “başlangıç şoku” işlevi görmüş olabilir.

Kaynakça

1. Empson, O. (2025, 23 Kasım). ‘That doesn’t exist’: Doge reportedly quietly disbanded ahead of schedule. Guardian.

2. Rozen, C. (2025, 24 Kasım). DOGE 'doesn't exist' with eight months left on its charter. Reuters.

3. Schneid, R. (2025, 24 Kasım). DOGE disbanded: Elon Musk’s Cost-Cutting Project Quietly Ended Ahead of Schedule. TIME.

4. Tecodzky, A. (2025, 25 Kasım). Is DOGE dead? Trump's top HR official says its principles 'remain alive' but it doesn't have 'centralized leadership'. Business Insider.