Premier Lig’den 4. Lig’e gizli köprü: Jamestown Analytics

Bir zamanlar yalnızca küçük bir balıkçı köyü olan Cleethorpes, 19. yüzyılın ortalarında demir yolunun gelişinden sonra bambaşka bir kimlik kazandı ve kısa sürede İngiltere’nin kuzeyindeki işçi sınıfı için cazip bir sahil tatil beldesine dönüştü. Viktorya döneminde Cleethorpes’un geniş kumsalları ve lunaparkları bir çekim merkeziydi; yaz aylarında yüzlerce aile buraya akın eder, sahil boyunca yürüyüşler yapılırdı. 20. yüzyılın ilk yarısında da bu canlılık devam etti, Cleethorpes yalnızca balıkçılıkla değil, turizmle de anılır oldu.

Ancak zaman ilerledikçe, özellikle İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra kasabanın kaderi değişmeye başladı. Balıkçılık sektörü darbe alınca işsizlik arttı; 1960’lardan itibaren ucuz uçak seferleriyle Akdeniz tatilleri cazip hale gelince İngilizler tatillerini Cleethorpes yerine İspanya kıyılarında geçirmeyi tercih etmeye başladı. Böylece kasaba hem geçim kaynağını hem de cazibesini yitirdi. Genç nüfus iş ve gelecek umuduyla başka şehirlere göç etti, sahildeki eğlence merkezleri birer birer kapandı.

Terkedilmiş sahil futbol tutkusu ile birleşti

Grimsby Town ise bu hikâyeyi futbol üzerinden taşımış bir kulüptür. Grimsby Town, 1878’de kuruldu ve “The Mariners” (Denizciler) lakabıyla anılıyor. 1900’lerin başında Birinci Lig’de boy gösteren, 1930’larda İngiltere’nin en üst seviyesinde yaşayan Grimsby Town, 1935–36 sezonunda ligde 5. sırayı alarak tarihinin en iyi derecesine ulaştı ve FA Cup yarı finallerine kadar çıkmayı başardı. Ancak savaş yılları ve sonrasında ekonomik dar boğaz Grimsby Town’un da kaderini değiştirdi. Uzun yıllar alt liglerde mücadele eden kulüp, taraftarlarının sadakatiyle ayakta kaldı. Grimsby Town’un maçlarını oynadığı Blundell Park Stadyum’u Cleethorpes’ta yer alır böylece Cleethorpes’un yalnızlığa terkedilmiş sahili, maç günlerinde futbol tutkusu ile birleşir.

İşte bu romantik ve bir o kadar da kalp kırıcı kasabanın EFL League Two’da (4. lig) oynayan takımı Grimsby Town 27 Ağustos 2025 gecesi Manchester United’ı normali süresi 2-2 biten maçta penaltılarla Lig Kupası’ndan elemeyi başardı. Grimsby Town’un ve dolayısıyla da bu maçın futbolda nadir de olsa görülen peri masallarından bir farkı var. O da Grimbsy Town’un bir Jamestown Analytics müşterisi olması.

Jamestown Analytics etkisi

Jamestown Analytics, dışarıya kapalı çalışan ve futbol dünyasında çok az bilinen ama etkisi giderek daha fazla hissedilen bir şirket. Özünde, Brighton & Hove Albion’ın sahibi Tony Bloom’un 2006’da kurduğu spor bahis danışmanlık devi Starlizard’ın bir uzantısı olarak doğdu. 2009 yılında küçüklüğünden beri taraftarı olduğu Brighton & Hove Albion’ın çoğunluk hissesini alan Tony Bloom kendi çabalarıyla milyarder olmuş bir girişimcidir. Servetinin büyük bir bölümünü spor bahislerinden kazanan Bloom aynı zamanda profesyonel bir poker oyuncusudur. Manchester Üniversitesi’nden matematik diplomasına sahip olan Bloom’un geliştirdiği istatistiki modeller, hem 1,3 milyar sterlinlik servetini elde etmesine hem de önce bir bahis bürosu olan Premier Bet’i ardından da spor bahisleri alanında veri ve danışmanlık hizmeti sunan Starlizard adlı şirketini kurmasına imkân sağlamıştır.

Starlizard, yüzlerce analist ve matematikçiden oluşan dev bir kadroyla bahis piyasasında olasılık modelleri üretirken, Jamestown Analytics bu uzmanlığı doğrudan futbol kulüplerine uyarladı. Yani bahis dünyasında elde edilen algoritmalar ve veri işleme teknikleri, Jamestown Analytics aracılığıyla sahaya ve transfer pazarına taşındı. Brighton & Hove Albion’ın son yıllardaki transfer stratejisinin arkasında da işte bu mekanizma var. Geleneksel gözlemcilik yerine sayısal verilere, algoritmalara ve oyuncuların performansını modelleyen istatistiklere güvenen Brighton, Jamestown’un desteğiyle Chelsea’ye 116 milyon avroya satılan Moisés Caicedo, birkaç sezondur dikkatleri üzerine çeken Kaoru Mitoma ve Liverpool’a 42 milyon avroya satılan Alexis Mac Allister gibi dünya çapında yıldızlara dönüşecek isimleri erken ve düşük maliyetle keşfetti. Dolayısıyla Jamestown Analytics, bir yan kuruluş gibi görünse de aslında Starlizard’ın futbol sahnesindeki yüzü; Tony Bloom’un bahis dünyasındaki matematiksel felsefesini doğrudan kulüp yönetimine aktaran bir köprü işlevi görüyor.

Grimsby Town’a farklı bir vizyon kazandırma fikri

Jamestown Analytics, dışarıya kapalı yapısıyla tanınan ve internet ortamında hakkında neredeyse hiç bilgi bulunmayan bir şirket. Normalde gizlilik içinde çalışan ve yalnızca seçilmiş kulüplerle iş birliği yapan bu yapı, şaşırtıcı şekilde İngiltere’nin 4. liginde mücadele eden Grimsby Town’la da çalışıyor. Bu noktada, 2021 yılında kulübü devralan Jason Stockwood’un rolü öne çıkıyor. Stockwood, teknoloji ve dijital hizmetler alanında girişimcilikten gelen bir iş insanı; Simply Business ve Match.com gibi şirketlerde üst düzey görevler almış, daha sonra girişimcilik ve yatırımlar yoluyla teknoloji dünyasında adını duyurmuş bir figür. Futbolu da iş dünyasındaki inovatif düşünce tarzıyla birleştirerek Grimsby Town’a farklı bir vizyon kazandırmayı hedefliyor.

2024 yılında Sunday Times’da çıkan bir haberle Jamestown Analytics ile Grimsby Town arasındaki iş birliği ilk kez gündeme geldi. O zamana kadar gizlilik sebebiyle konuyla ilgili sessiz kalan Jason Stockwood, bu haberin ardından sıklıkla yazılar yayımladığı The Guardian’da bir yazı kaleme aldı. Veriye dayalı futbol anlayışını açıklarken Ian Graham’ın çok ses getiren kitabı How to Win the Premier League’i örnek gösterdi. Bu kitap, Liverpool’un Premier League ve Şampiyonlar Ligi’ni şampiyonluklarında verinin Liverpool’a nasıl yardımcı olduğunu anlatıyor. Stockwood’un 2024 Ekim ayında yayımlanan yazısında, Grimsby’i üç yıl önce devraldığında sürdürülemez zararları göze alan kulüplerle rekabet edebilmek için kendilerine bir karşılaştırmalı üstünlük bulmaları gerektiğini anladıklarını vurguluyor. Stockwood ayrıca, Graham’ın özellikle gol beklentisi (xG) ve veri odaklı oyuncu alımları üzerine yaptığı tespitlerini çok önemli bulduğunu ve kitabın birkaç yıl önce yayımlanmış olsa onlara bu süreçte çok fayda sağlayacağını altını çiziyor.

Stockwood’a göre futbolda başarılı olmak aslında çok karmaşık değil. Riskleri azaltmak ve başarı ihtimalini artırmak için, xG, başarılı pas, topa sahip olma oranı gibi temel performans göstergelerine odaklanmak gerekiyor. Ancak aynı zamanda, verinin ölçemeyeceği kişilik uyumu, öğrenmeye açıklık ve takım ruhu gibi unsurların da en az istatistikler kadar önemli olduğunu vurguluyor. Ona göre, bir teknik direktörün öğrenme ve gelişmeye açık zihniyeti, takımın transfer ettiği oyuncular kadar belirleyiciydi. Bu noktada Jürgen Klopp’un Liverpool’daki liderlik anlayışını örnek veriyor ve Grimsby’de de benzer bir vizyonu David Artell’de bulduklarını düşünüyor. Artell’in oyuncuları ikna etme ve geliştirme becerisi, kulübün hedefleriyle örtüşüyor. Stockwood ayrıca Graham’ın kitabının kopyalarının Grimsby’nin antrenman sahasında sıklıkla görülebildiğini söylüyor. Stockwood’a göre kitap, kulübün futbol, veri ve başarıya bakışını açıklayan çerçeveyi çok güçlü bir şekilde ortaya koyuyor.

Stockwood sayesinde Jamestown Analytics, bilgi birikimini ve becerisini Grimsby Town’a da taşımış ve küçük bir sahil kasabasının kulübünü modern veri analitiğiyle donatılmış vizyoner bir projeye dönüştürmüş halde. Bu sebeple Lig Kupası’da Manchester United’ı elemelerine bir peri masalı ya da tesadüf demek onlara haksızlık etmek olabilir. Eğer süreci bu şekilde devam ettirebilirlerse Grimsby Town’u önümüzdeki yıllarda üst liglerde görmek oldukça muhtemel.