Yakın plan: Moon Knight

90ʼlı yılların Hollywood sineması... Braveheart (1995), The Silence of the Lambs (1991), The Shawshank Redemption (1994), The Geeen Mile (1999), Se7en (1995), Schindler's List (1993), Primal Fear (1996), A Few Good Men (1992) ve Pulp Fiction (1994) gibi hâlâ izleyicilerinin akıllarında yer eden, “Bir daha öylesi gelmezˮ denilen pek çok gişe rekortmeni filmin sinemayla salonlarında boy gösterdiği bir dönemdi. 90ʼlar aynı zamanda Jurassic Park (1993), Titanic (1997), Terminator 2: Judgment Day (1991) ve The Matrix (1999) gibi film yapımında kullanılan görsel efektlerin de sinemaseverleri büyülediği yıllardı. Her ne kadar önceki dönem filmleri, görsel efektleri belirli bir seviyeye kadar anlatılarında kullanabilmiş olsa da teknik anlamda 90ʼların yanına bile yaklaşamazdı.

Miras

Film üretimindeki teknik gelişmeler, çizgi roman uyarlamalarını da etkilemişti. 1978 yılında çekilen ilk Superman filmi kendi dönemi içerisinde büyük ses getirmiş ve film için geliştirilen yeni teknolojiler sonraki yapımların da yolunu açmıştı. Tim Burtonʼın 1989 yılında yönettiği Batmanʼin gişe başarısı ve VHS satışları ise çizgi roman uyarlamalarının da sinema sektöründe oldukça etkili olduğunu bir kez daha kanıtladı. Ardından The Crow (1994), görsel efekt ve hikâye anlatımı bir araya geldiğinde izleyiciler üzerinde ne denli güçlü bir etki yaratabileceğini gözler önüne serdi. 1997 yılına gelindiğinde ise Spawn çizgi roman serisinin film uyarlaması eleştirmenler tarafından olumlu yorumlar almasa da sinemasever çizgi roman takipçilerine göre barındırdığı görsel efektlerle fark yaratan bir yapımdı. Özellikle aksiyon sahnelerinde kullanılan ve tamamen özel efektle hazırlanan Spawnʼın ikonik kırmızı pelerinindeki akışkan hareketleri sağlamak için geliştirilen teknikler, ardından gelen pek çok filme yön veren bir esin kaynağına dönüştü. Spawn'ın ana karakteri Al Simmons'ı canlandıran Michael Jai White, bir süper kahramanı merkezine alan bir yapımda başrolü üstlenen ilk siyahi aktör olarak tarihî bir adım attı. Bu durum, siyahi aktörlerin ve karakterlerin süper kahraman türünde daha fazla görünürlük kazanmasının yolunu açmasıyla Marvelʼin beyaz perdeye yansıyan ilk unutulmaz karakteri Blade, 1998 yılında sinemaseverlerin beğenisine sunuldu. Sinema dünyasında bıraktığı etki bugün hâlâ yerini koruyor.

2000 yılında X-Men serisinin ilk filminin vizyona girmesinin ardından fantastik öğeleri barındıran Marvel çizgi roman karakterleri peş peşe sinema üretiminde yer aldı. Bir taraftan Spawn ve Blade gibi filmlerinin mirasını başarılı bir şekilde sürdüren bu filmler, zamanla yenilikçi yaklaşım getirerek fantastik filmlerin karanlık atmosferi yerine ilk Spider-Man (2002) serisine benzeyen bir sinematik anlayışı benimsedi. Blade (1998), Hulk (2003), Daredevil (2003), The Punisher (2004), Elektra (2005), Fantastic Four (2005), Ghost Rider (2007), The Amazing Spider- Man (2012) ve The X-Men Origins: Wolverine (2009) gibi Marvel Comics karakterlerinin film versiyonları bugün MCU’nun (Marvel Cinematic Universe / Marvel Sinematik Evreni) dışında kalsa da sinema ve televizyon serilerinin tanınmasında önemli bir etkendi.

2013 yılı ve sonrasında Marvel Comics sinematik evrenden bağımsız televizyon projelerini birbiri ardına izleyicilerle buluşturdu. Agents of S. H. I. E. L. D. (2013), Daredevil (2015), Jessica Jones (2015), Luke Cage (2016), Iron Fist (2017), The Punisher (2017), Legion (2017) ve Loki (2021) gibi yapımlar televizyon kanalları ve çevrim içi hizmet sunan platformlar aracılığıyla Marvel izleyici kitlesinin beğenisini kazandı. 2022 yılında ise Marvel, o güne kadar sadece çizgi roman serilerinde ve anime dünyasında yer alan başka bir karakterin yepyeni projesini takipçilerine duyurdu:

Moon Knight

Moon Knight, ilk kez 1975 yılında yayımlanan ve bir kurt adam hikâyesini konu alan Werewolf by Night isimli çizgi roman serisinin 32. sayısında okuyucularla buluştu. Hikâyenin kahramanı Jack Russell'a yaraşır bir rakip yaratma arayışı, kurt adamın tüm zayıf noktalarını hedef alabilecek, çok yönlü bir karakter fikrini doğurdu. Bu fikirle birlikte kiralık katil görevinde olan Moon Knightʼın efsanevi yolculuğu da başlamış oldu. Bir kurt adamı etkileyen yegâne unsur olan Ayʼın ve onu öldürebilecek tek materyal olan gümüş silahlarla donatılan bu yeni karakter bu seride büyük ilgiyle karşılandı. Karakterin yaratıcılarından Don Perlin, yıllar sonra Moon Knightʼın geliştirilmesi aşamasıyla ilgili olarak; "Bize kitapta kostümlü bir karaktere ihtiyacımız olduğu söylendi. Böylece Doug ve ben, Moon Knight'ı yarattık. Kostümün sadece siyah beyaz olmasını istedim. Renkli bir sayfada olacağı için bu onu biraz farklı yapardı. Kurt adamlarla savaşırken kullanabileceği gümüş bir cop vardı. Açıkçası Moon Knight, kurt adamın izini sürmek ve onu öldürmek için işe alındıˮ sözleriyle bahsedecekti.

Marvel Comics editörleri Marv Wolfman ve Len Wein, Moon Knight karakterinin okuyucular üzerinde yarattığı etkiden oldukça memnun kaldı. Daha sonra Spectacular Spider-Man, Hulk ve The Defenders sayılarında yer alan Moon Knight, 1980 yılında ilk kez kendine ait bir seriye sahip oldu. Zaman içerisinde yayımlanan farklı hikâye versiyonlarıyla karakterin kökeni, güçleri ve psikolojik durumu derinlemesine işlendi ve bu da onu Marvel evreninin en karmaşık ve ilgi çekici kahramanlarından biri hâline getirdi.

Moon Knightʼın dizi versiyonunun 2006 yılında yayımlanan ve 2004 yapımı Blade: Trinity filminin hikâyesinin devamı niteliğinde olan Blade: The Seriesʼin ikinci sezonunda tanıtılması planlanıyordu. Ancak ikinci sezon asla çekilmedi. Moon Knightʼın yıllar sonra bir Disney+ yapımıyla küresel bir fenomene dönüşerek geniş kitlelere ulaşması için 2022 yılını beklemesi gerekecekti. Bu projenin hayata geçirilmesinde en etkili isimlerden biri olan yapımcı Kevin Feige, bu süreçten “Disney+ dizimizde büyük ekranda tanıttığımız karakterleri daha fazla görmek istedik. Ama bazı karakterler vardı ki onları da ilk defa Disney+ʼta tanıtmak istedik. Moon Knight bu listenin en başındaydıˮ sözleriyle bahsetti.

Yapım

Yazar ekibi, 40 yıla yakın bir geçmişe sahip olan Moon Knightʼı 6 saate sığdıracak bir mini dizi projesi için karakterin bütün hikâyesini inceleyip, harmanlayarak etkileyici bir versiyon hazırlamak amacıyla bir araya geldi. Dizinin yapımcısı ve baş yazarı Jeremy Slater “Bir Moon Knight hayranı olarak bana hep inanılmaz gelen şey, her yaratıcının gelip bu materyali kendince değiştirmesidir. Önceki serilerden hoşumuza giden her şeyi topladık. Ama bu aynı zamanda korkutucu bir işti. Kırk yıllık tuhaflığı 6 saate sığdırıp anlaşılır olmasını nasıl sağlarsın?ˮ diyerek sürecin aslında pek de kolay olmadığından söz etti. Dizinin bir diğer yapımcısı olan Grant Curtis ise karakterin gizli kimliğinin oluşumundan bahsederken geçirdiği psikolojik evreleri şu şekilde anlattı: “Moon Knight ilk yazıldığında, Marc Spector sadece farklı kimliklere sahip bir adamdı. Marc Spector paralı bir askerdi, Steven Grant gösterişçi bir milyonerdi, bir de taksi şoförü Jake Lockley vardı. Marc Spector, Moon Knight olarak olay anında ona gereken bilgiye göre başka bir kimliğe bürünüyordu. Yıllar içinde farklı kimlikler, farklı kişiliklere dönüştü ve farklı kişilikler de disosyatif kişilik bozukluğu olarak bildiğimiz şeye döndü.ˮ 40 yıllık bir zaman dilimi içerisinde Mısır mitolojisinden ilham aldığı fantastik öğeleri hikâyesinde ustaca işleyerek kendine ait yeni bir evren yaratan Moon Knight; Ay tanrısı Khonsu ile paralı asker Marc Spector'ın yollarının kesiştiği bağlayıcı hikâyeyi de bu psikolojik alt yapıda yeniden işleyerek, mini dizinin temelini oluşturdu.

Yapımcılar başrol için tercihlerini yine Marvel yapımlarından biri olan 2016 yapımı X-Men: Apocalypse filminde eski Mısır bölgesinde tanrı ve ilk mutant olarak egemenliğini sürdüren En Sabah Nur (Apocalypse) rolüyle güçlü bir performans sergileyen Oscar Isaacʼten yana kullandı. İlginç olan nokta şu ki, Moon Knight ve X-Men: Apocalypse filmleri Mısır coğrafyasına yönelik üretilen iki yapım olmakla birlikte, Oscar Isaac de tıpkı Moon Knight gibi ilk başta düşman rolünde görünmüştü. Isaac rolü kabul ettikten sonra dissosiyatif kimlik bozukluğu ile ilgili daha çok bilgi edinmek için araştırmalar yapmaya başladı. Bu konuda Robert Oxnamʼın A Fractured Mind isimli eserinden oldukça etkilendiğini belirtti. Steven Grant rolü için İngiliz ve Marc Spector içinse Amerikan aksanı yaratan Oscar Isaac, Steven rolünü ilk olarak çocuklarının karşısında oynayarak şekillendirdi. Daha önce dissosiyatif kimlik bozukluğu sorunu yaşamamış insanlar için bile özellikle toplum içinde farklı kişiliklere bürünmeyi seçen veya bunun zorunluluğunu yaşayan izleyici kitlesi Steven Grant karakteriyle yakın bir bağ kurdu.

Kahramanın karşısındaki kötü adamı oynayacak isim fikri yine Oscar Isaacʼten geldi. Bir gün Good Lord Bird’ü (2020) izlerken performansından oldukça etkilenen Ethan Hawkeʼın kötü adam rolü için harika olabileceğini düşündü. Moon Knightʼın yönetmeni Mohamed Diabʼa fikrini sunduğunda, Diab hiç beklemeden onay verdi. Mısırlı oyuncu May Calamawy ve yine Mısırlı bir görüntü yönetmeni olan Karim El Hakimʼin ekibe katılmasıyla ana oyuncu kadrosu tamamlanmış oldu.

Mısırlı bir yönetmen olan Mohamed Diab, 6 bölümden oluşan bu projenin 4 bölümünü yönetmesi için seçildiğini öğrendiğinde aklından geçen ilk şey “Tanrıya şükür büyük ikramiyeyi kazandımˮ oldu. Mohamed Diab bu projeye tutkuyla bağlıydı ve kendi vizyonunu tümüyle Moon Knightʼa aktarmayı amaçlamıştı. Diab, ilk olarak neredeyse her Hollywood yapımlarında Mısırlıları sadece bir çöl gezgini gibi gösteren filmlerin aksine, Mısırʼın modern kent yapısı ve yaşamını sahnelere ekledi. Platolarda inşa edilen bu büyük yapıyı gören Mısırlı figüran ekibinin çoğu Diabʼa, kendilerini ülkelerindeymiş gibi hissettiğini söyledi.

Yapımcılar kostüm tasarımı için Watchmen (2009) ve Mare of Easttown (2021) gibi yapımlardaki başarılı çalışmalarıyla isminden söz ettiren Meghan Kasperlikʼle anlaştı. Ryan Meinerdingʼin çizimlerini referans alan Kasperlik, Khonsu‘nun mitolojik tasvirinden yola çıkarak iki adet kostüm tasarladı. Kostüm ve silahların detaylarına hiyeroglifler ekleyerek tarihsel bir atıfta bulundu. Başlangıçta Mr. Night ismi verilen ve beyaz takım elbise görünümlü kostüm Marc Spector benliği için düşünülmüştü. Daha sonra Oscar Isaac, yapım ekibine Steven Grantʼın İngiliz kimliğiyle daha iyi örtüşebileceğini önererek Mr. Knight kostümünü onun giymesini sağladı. Moon Knight kostümü, daha önce Spawn filminde kullanılan bazı özel efekt uygulamalarını kendi görsel anlatısına başarıyla taşımıştır. Karakterin parlayan gözleri, akışkan pelerini ve dönüşüm sahneleri, aslında Spawn'ın bugünün film ve dizi endüstrisine yaptığı önemli katkıların bir yansıması olarak kabul edilebilir.

Moon Knightʼın prodüksiyon tasarımcısı Stefania Callaʼnın dehası, sanat ekibinin büyük emeği ve katkısıyla fantastik öğeleri gerçeğe taşıyan muhteşem bir dünya yarattılar. Steven Grant karakterinin evinin bir çatı katı olarak tasarlanmasıyla oluşan üçgen yapının bir piramidi çağrıştırması amaçlandı. Budapeşte Güzel Sanatlar Müzesi içerisine ise British Museumʼun Antik Mısır eserleri bölümü yerine kullanılabilmesi amacıyla bir benzeri inşa edildi. Bu uygulamayla birlikte müzede yer alan üç büyük salon içerisine tasarımı yapılan yaklaşık 140 adet eser konumlandırıldı. Gize Piramitleriʼnin derinliklerinde geçen sahnelerde, mistik anlatıyı hissettirebilmek için uç katlı bir bina yüksekliğindeki stüdyoların içerisine avatarların toplantı salonu için devasa dekorlar inşa edildi. Büyük İskender'in kayıp mezar odası projesi için ise Budapeşte'deki bir sanat okuluyla iş birliği yapılarak genç sanatçılardan oluşan bir ekiple çalışıldı. Özellikle projektör yardımıyla duvara yansıtılarak el işçiliğiyle duvara çizilen dönemsel resim işlemeleri, lahit ve dekorların sahneye kattığı dramatik atmosfer seyirciyi başka bir zaman dilimine taşımakta oldukça başarılıydı.

Gösterim

Disney+ ekranlarında 30 Mart 2022 tarihinden itibaren yayımlanmaya başlayan Moon Knight, izleyicilerden genel olarak iyi tepkilerle karşılandı. Tüketici araştırmaları, akış ve sosyal medya etkileşim verilerini derleyen Parrot Analytics, Moon Knight dizisinin 2022'nin ilk çeyreğinde Amerika Birleşik Devletleri'nde en yüksek talebe sahip dizi prömiyeri olduğunu açıkladı. Oscar Isaacʼın başarılı oyunculuğu, her sahne için büyük çabalarla kurulan set tasarımı ve prodüksiyon çalışmaları diziyi diğer yapımlardan farklı bir yere konumlandırdı.

Bölüm sonunda Moon Knight'ın büyüleyici dünyasına veda ederken, yapımcılar kapanış jeneriği için Perception isimli bir stüdyoyla güçlerini birleştirdi. Bu iş birliğinin meyvesi olan jenerik ve dizi boyunca kullanılan müzikler, izleyicilerde derin bir etki bıraktı. Özellikle Rayess Bek'in "Love and Revenge" albümünden çıkan "Saat Saat" ve "Batwaness Bik" gibi şarkılar, dizinin mistik atmosferini âdeta perçinledi. Kapanışta ise Frank Sinatra'nın ölümsüz klasiği "My Way Of Life", Moon Knight'ın karmaşık karakterinin hikâyesine dokunaklı bir son nokta koyarak izleyicinin hafızasına kazındı. Bu benzersiz müzik seçimi, dizinin etkileyiciliğini bir kat daha artırarak, izleyicilere unutulmaz bir deneyim sundu.

Kaynakça

Nat Brehmer. “Breaking Down the Deleted ‘Bladeʼ Ending Featuring Morbius and Why We Never Got That Sequelˮ. Bloody Disgusting, 2022.

Alex Ritman. “How Egyptian Filmmaker Mohamed Diab Went From Cairo to Marvel (Via Palestine)ˮ. The Hollywood Reporter, 2021.

Roy Thomas, Gerry Conway, Mike Ploog. “Werewolf by Night (Issue: 32)ˮ. Marvel Comics, 1975.

Into the Knight - The Moon Knight Podcast. “RETROSPECTIVE: Doug Moench Interviewˮ. 2019.

Marvel Studios. “Marvel Studios: Assembled Season:1 Episode:9ˮ. Disney+, 2022.

Doug Moench, Bill Sienkiewicz. “Moon Knightˮ. Marvel Comics, 1980.

Roy Thomas. "Drawing Comics Was in My Heartˮ. Alter Ego, 2022.

Marvel Studios. “Moon Knightˮ. Disney+, 2022.