Yeni sezonda yayın gelirleri

Yayın ihalesinin yenilenmesiyle birlikte Süper Lig’deki takımların 2024/2025 sezonunda elde edecekleri yayın gelirleri de belli olmaya başladı. Süper Lig’de alınan her galibiyet; takımlara 4,95 milyon lira kazandıracak. Beraberlik durumunda ise takımlar 2,475’şer milyon lira kazanacaklar. %46’lık performans payına ek olarak toplam gelirin %6’sı da ilk altı sırada yer alan takımlara dağıtılacak, dolayısıyla aslında toplam gelirin %52’si performansa göre dağıtılacak.

Süper Lig yayın gelirlerinin dağıtım yapısı Avrupa’daki majör liglerden oldukça farklı. Örneğin Premier Lig’de yayın gelirlerinin %50’si katılım bedeli olarak takımlara eşit şekilde dağıtılırken sadece %25 performansa göre dağıtılıyor. Bu da takımların sezonlar arası bütçelerinde çok büyük farklar olmamasını sağlıyor. Süper Lig’de ise gelirlerin yarısından fazlasının performansa göre dağıtılması, sezonlar arası gelirlerin çok dalgalanmasına sebep oluyor. Özellikle maç günü ve ticari gelir yaratma kapasitesi kısıtlı olan ve yayın gelirlerine bağımlı olan Anadolu takımları için başarı bir zorunluluk hâline geliyor. Eğer 4 Büyükler ve Anadolu takımları arasındaki açılan makasın kapanması isteniyorsa yayın gelirlerinin dağıtım modelinde değişiklik yapılabilir. Performansa bağlı kısmın azaltılarak katılım bedelinin arttırılması Anadolu takımlarının yayın gelirlerinin artmasını sağlayacaktır. Ne var ki bu tarz bir değişiklik 4 Büyüklerin ya da her sezon başırılı olan takımların yayın gelirlerinden aldığı payın düşmesine sebep olacak. Dolayısıyla son birkaç yılda yayın gelirlerinde yaşanan hatırı sayılır azalma da göz önüne alındığında dağıtım yapısındaki bu değişikliğe 3 Büyüklerin karşı çıkması oldukça muhtemel.

Puana göre alınacak gelir

Süper Lig yayın gelirlerinin dağıtılmasındaki bir diğer fark ise performansa bağlı kısmın toplanan puanlar üzerinden hesaplanması. Avrupa’nın majör liglerinde ise takımlar sene sonu ligi bitirdekleri sıraya göre ekstra ödeme alıyorlar. Süper Lig’de sadece ilk altıya giren takımlara ekstra ödeme yapılırken başka liglerde 10. yerine 9. bitirmek ya da 14. yerine 13. bitirmek ekstra gelir yaratmak anlamına geliyor.

Örneğin 2023/2024 sezonunda La Liga’yı aynı puanla bitiren Mallorca 15., Las Palmas 16. olarak sırasıyla 5,1 milyon ve 4,3 milyon euro yayın gelirinden ekstra pay aldılar. Son hafta Mallorca’nın Getafe deplasmanında aldığı galibiyet; takımı 17.’likten 15. sıraya taşıyarak fazladan 1,7 milyon euro yayın gelirinden pay almasını sağladı. Bütün liglerde son haftalara gelindiğinde amaçsız kalan takımlar arasında maçlar oynanıyor. Gelir dağılımının sıralamaya göre yapılması kulüp başkanlarını ve yöneticilierini, dolayısıyla da antrenör ve oyuncuları maçlara motive etme konusunda etkili olabilir.

Seyri arttırmak, maçı boş tribünlerden kurtarmak

Özellikle Süper Lig gibi birçok takımın sezonun bitmesine haftalar kala amaçsız kaldığı liglerde galibiyet yerine lig sonu sıralamalarını ödüllendirmek, seyir zevki açısından da maçları olumlu etkileyecektir. Zaten ilginin düşük olduğu ligimizde, amaçsız maçlara olan talep daha da düşüyor ve sezon boyu düşük doluluk oranlarıyla oynayan takımlar, sene sonu neredeyse tamamen boş tribünlere oynuyor. Örneğin 2023/2024 sezonunu 9. tamamlayan Rizespor, (4 Büyüklerle oynanan maçlar hesaplamaya katılmadığında) sezonun ilk beş iç saha maçında 4850 seyirci ortalaması yakalarken ligin son beş iç saha maçında ise 4132 seyirci ortalamasıyla maçarını oynamış; yani %15 civarı seyirci sayısında düşüş yaşamıştı.

Yayın gelirlerinde geçtiğimiz sezona göre, artış yaşanmış olsa da hâlâ 2017/2018 sezonunda erişilen 500 milyon dolarlık zirveden çok uzakta. Özellikle Anadolu takımları için yayın gelirlerinin artık o seviyelere çıkmayacağının kabullenilmesi gerekiyor. Bu da diğer kaynaklardan gelir yaratma kapasitesi çok daha fazla olan büyük takımları avantajlı hâle getiriyor. Her ne kadar Süper Lig, son 10-12 yıllık dönemde beş farklı takımın şampiyon olmasıyla bu alanda Avrupa’nın majör ligleri arasında zirvede yer alsa dahi Avrupa’nın birçok diğer liginde olduğu gibi bizim ligimiz de artık aynı 1-2 takımın sürekli şampiyon olduğu bir lig hâline evriliyor.