Trump’ın yeni dönemdeki hedefi Çin mi?

Radikal çıkışları ile tanınan Donald Trump’un ABD’nin 47. Başkanı olarak yeniden seçilmesi ile hem ABD hem de dünya politikasında belirsizlik ve krizlerle bir döneme girileceği ve ABD’nin küresel politikalarında önemli bir değişim yaşanacağı şeklindeki yorumlar ağırlık kazanmaya başladı. Birçok analist tarafından Trump döneminde bir anlamda küresel politikalarda bir çalkantı yaşanacağı iddia ediliyor.

Trump 2016 yılında başkan seçildiğinde bu beklenti piyasalara daha fazla yansımıştı. O dönemin seçim anketleri Hillary Clinton’un başkanlığını ilan etmiş ancak Donald Trump zafer kazanmıştı. Her ne kadar Clinton 2,9 milyon daha fazla oy almışsa da ABD’nin seçim sisteminin özelliğinden dolayı Trump, ABD’nin 45. Başkanı seçilmiş ve o gün kriz göstergesi şeklinde altın %5 civarı değer kazanmıştı. 2024 seçimlerinde 6 milyon fazla oy alarak seçilen Trump’un zaferinden sonra ise altının %3 değer kaybetmesi bir anlamda yeni başkanın seçiminin büyük bir kriz olarak algılanmadığı şeklinde yorumlanabilir. Bunun en önemli sebeplerinden biri ise her ne kadar radikal görüşleri ve keskin çıkışları olsa da birinci döneminde Trump’un ortaya koyduğu politikaların küresel politikalar açısından çok büyük krizler doğurmamış olması şeklinde düşünülebilir. Ya da Demokratlar döneminde de aynı krizlerin yaşanması ve Demokrat yönetimlerin hayal kırıklığı, “Cumhuriyetçiler bundan çok daha kötü nasıl bir politika izleyebilir ki?” sorusunu gündeme getirdi.

Uluslararası kritik tutumlar

 Trump’un ilk döneminde kritik görevlere seçtiği isimler o dönemki politikaların şekillenmesinde önemli rol oynadılar. Koyu Katolik Başkan Yardımcısı Mike Pence, Evanjelist ve katı düşüncelere sahip Dış İşleri Bakanı Mike Pompeo, dış politikada şahin görüşleri ile tanınan Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton ve istihbarat dünyasında kötü bir üne sahip CIA Başkanı Gina Haspel, Trump dönemi politikalarda önemli rol oynadılar. Böyle bir ekiple çalışan Trump döneminde 2014 Rusya-Ukrayna Savaşı kısmen durulmuş, ABD başta NATO müttefikleri olmak üzere aynı safta yer aldığı devletleri hayal kırıklığına uğratarak 11 Eylül saldırılarının ilk kurbanı olan Afganistan’dan çekilme sürecini başlatmış ve Biden yönetimine fiilî çekilme sürecini bırakmış, önemli bir değişim yaşanmasa da Suriye’den çekileceğini beyan etmiş, Rusya Lideri Putin ve Kuzey Kore Lideri Kim ile buluşmuştu. Diğer yandan ise NATO’yu tehdit etmiş, Yahudi damadının da etkisi ile İsrail’in başkenti olarak Kudüs’ü tanımış, INF Sözleşmesi’nden çekilmiş, ABD ile Rusya arasında yürürlükte kalan son nükleer silah sözleşmesi olan New Start Sözleşmesi’ni imzalamamış (Biden yönetiminin iktidara geldiğinde ilk yaptığı işlerden birisi bu sözleşmeyi imzalamak olmuştur), İran ile nükleer müzakereden çekilmiş, ABD’yi Paris İklim Sözleşmesi’nden çıkarmıştı. Bu dönemde ayrıca Kasım Süleymani öldürülmüştü. Biden yönetimi kendi dönemlerinde daha iyi gelişmelerin müjdesini verememişti. Rusya, Ukrayna’yı işgal ederken; İsrail’in Filistin’deki soykırımına çanak tutulmuştu. Avrupa, Orta Doğu ve Asya Pasifik kaynayan bir kazan hâline gelmişken, dünya her geçen gün nükleer bir savaşa sürüklenmeye başlamıştı. Rusya ile Çin’in yakınlaşması, Şangay İş Birliği Örgütü, BRICS gibi örgütlerin çekim merkezi olması gibi gelişmeler güç dengesinin doğuya kayacağı iddialarını güçlendirdi. ABD’nin küresel liderlik tartışması alevlenmeye başlanmıştı. Bu ortamda “Make America Great Again” sloganı ile Trump yeniden başkan oldu.

Yeni ekip, eski Trump

Önümüzdeki dönemde Trump’ın kimlerle çalışacağının belirlenmesi yeni dönem gelişmelere ışık tutacak. Şu ana kadar ismi belli olan Başkan Yardımcısı JD Vance genel olarak Mike Pence ile benzer özellikler gösteriyor. İlk döneminde görevden aldığı ve daha sonra aralarında kavga yaşanan John Bolton kabinede yer almayacak. Trump sosyal medya aracılığı ile Mike Pompeo’nun da kabinede yer almayacağını duyurdu. Aynı şekilde seçim kampanyasında Trump’un yanında yer almayan Gina Haspel’in de yer almaması bekleniyor. Bu açıdan bakıldığında Trump’ın yeni dönemde yeni bir ekip ile göreve devam etmesi kesinleşti. Bu isimler netleştikten sonra Trump dönemi politikalar daha da belirgin bir şekilde öngörülebilecek.

Bu süreçte Trump’ın Rusya yerine Çin’e odaklanması ve Çin’i hedef alması, Rusya-Ukrayna Savaşı’nda Ukrayna’yı yalnız bırakarak Rusya lehine savaşın sonra ermesine göz yumması, NATO’nun etkisinin azalması ve çatlak seslerin yükselmesi, ABD’nin Orta Doğu’da İsrail’e desteğin artarak devam etmesi ve Kudüs’ün başkent kabul edilmesine benzer radikal adımlar atılması, ABD’nin PYD’ye desteğin artırılması gibi gelişmelerin yaşanması muhtemel görünüyor.