TETZ 2025: Yapay zekâ ile eğitimin geleceği İstanbul’da şekillendi

T.C. Millî Eğitim Bakanlığı himayesinde bu yıl altıncısı düzenlenen TETZ 2025, 20-22 Haziran tarihleri arasında, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin ve küresel yapay zekâ liderlerinin katılımıyla İstanbul’da gerçekleşti. Zirve, bu yılki ana teması olan “Yapay Zekâ ve Eğitim” çerçevesinde, hem ulusal hem de uluslararası alanda eğitim teknolojilerinin yenilikçi kullanım alanlarını detaylı şekilde keşfetmeye olanak sundu. Erdoğan’ın etkinliğe doğrudan katılması ve verdiği güçlü destek ise, yapay zekânın eğitim politikalarındaki kritik öneminin altını çizerken, bu alandaki atılımların gelecekteki rolüne de dikkat çekti.

Teknolojinin hayatın her alanına derinlemesine nüfuz ettiği bir dönemi hep birlikte yaşadıklarını vurgulayan Erdoğan, şunları ifade etti: "Dijital teknolojiler, büyük veri, yapay zekâ ve kuantum bilişimi gibi nice yenilik; bugünün dünyasında ekonomiden ulaşıma, savunmadan diplomasiye, tarımdan ticarete her sahada güçlü bir varlık gösteriyor. Bilgiye erişim geçmişte hiç olmadığı kadar kolaylaşırken bilgiyi işleme, analiz etme ve kullanma süreçleri de aynı ölçüde hızlanmış durumda. Türkiye olarak bu baş döndürücü değişime en hızlı uyum sağlayan, hatta çoğu alanda öncülük eden ülkelerden biriyiz. Gerek savunma sanayiinde son 23 yılda elde ettiğimiz tarihî başarılar gerekse eğitim teknolojilerinde yaptığımız devrim niteliğindeki hamleler bu hakikatin en güçlü göstergelerini teşkil ediyor. Bir ülke için eğitim, yalnızca fiziki şartları ve teknolojik boyutuyla değil, fikri altyapısıyla da en hayati sahalardan biridir. Müfredatından eğitimci kadrosuna, imkân ve kabiliyetleri itibarıyla çağa ayak uyduramayan eğitim sistemleri başarısız olmaya mahkûmdur."

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Yapay Zekâ ve Eğitim” temalı zirveye katılması şu yönlerden önemliydi:

• Devlet vizyonunu vurgulama: Yapay zekâ ve eğitimin artık bir strateji olduğunu, bu alanın devletin öncelikleri arasında olduğunu gösterdi.
• Küresel güven kazanımı: Uluslararası teknoloji liderleri, şirketler ve yatırımcılar, devletin desteğiyle oluşacak bir ekosistemi daha cazip bulacaktır.
• Eğitimde dijital dönüşümün hızlanması: Dijitalleşmenin milli eğitim politikasında merkezde olduğunu, geleceğin yetkinlikleri için altyapı kurulduğunu ortaya koydu.
• Yerel girişimleri teşvik: Kuluçka merkezleri ve start‑up’lara Cumhurbaşkanlığı nezdinde bir motivasyon sunup, yeni projelerin ticarileşme şansını artıracak.
• Toplumsal farkındalık kazanılması: Yapay zekânın eğitimdeki öneminin tüm kesimlerce benimsenmesini, ailelerden eğitimcilere kadar geniş bir farkındalık oluşmasını destekleyecektir.

“Nasıl bir eğitim iklimi inşa etmemiz gerektiğini müzakere ediyoruz”

Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin ise zirvede yaptığı konuşmada, “Eğitim teknolojileri etrafında şekillenen her buluşma ve çalışmada bilgiyle donanmış, erdemle yönünü bulmuş, yaşadığı çağa katkı sunabilecek bir nesil yetiştirmek için nasıl bir eğitim iklimi inşa etmemiz gerektiğini müzakere ediyoruz. Bu zirvenin eğitim sistemimize katkı sağlayan, öğretmenlerimize ilham veren ve öğretilerimiz için daha anlamlı bir öğrenme yolculuğu sunan bir birikime vesile olmasınız temenni ediyoruz.” ifadelerini kullandı.

Bu zirve ayrıca; OpenAI eski GTM Başkanı ve fütürist Zack Kass, Shazam kurucusu Chris Barton, Skype kurucusu Jonas Kjellberg ve Apple Siri’nin kurucusu Luc Julia gibi küresel yapay zekâ liderlerini de ağırlaması bakımından kıymetliydi. Etkinlik boyunca, bu isimler teknoloji ve eğitim alanındaki çığır açan bakış açılarını katılımcılarla paylaştı.

“Bazı yeni nesil aygıtlar artık ekransız olacak”

OpenAI’nin eski GTM Başkanı Zack Kass, “Yapay Zekâ Destekli Eğitimle Yeni Kuşağı Güçlendirmek” başlıklı bir sunum gerçekleştirdi. Yapay zekâda ulaşılan aşamaya dair bilgiler aktaran Kass, “Yapay zekâ alanında hangi noktada bulunduğumuz sorusu bugünlerde yanıtlanması zor bir mesele. Ancak artık insan zihninin üstün yönlerini barındıran makineler geliştiriyoruz. Şu anda yapay zekânın yaptığı tam olarak bu ve aslında insan aklına denk bir seviyeye her geçen gün daha fazla yaklaşıyoruz” dedi.

Zack Kass, doğal dil işletim sistemlerinin iki büyük dönüşümü beraberinde getireceğini ve yakın gelecekte kişisel cihazların biçiminin tamamen farklılaşacağını da ifade etti. OpenAI’nin kısa süre önce bünyesine kattığı “io devices” firmasıyla ilgili sızdırılan detayları paylaşan Kass, “Öncelikle aygıtlarımızı yani cep telefonlarımızı ve bilgisayarlarımızı cebimizde taşırken artık bunları üzerimizde taşımaya başlayacağız. ‘io devices’ firması kısa bir süre önce OpenAI tarafından satın alındı. Henüz kamuoyuna resmi şekilde duyurulmayan ama sızdırılan bilgi şu; geliştirilecek yeni cihazda ekran olmayacak. Yani yeni nesil bilgisayarlar ekransız olacak. Neden olsun ki zaten? Daha önce de dile getirmiştim, ekranlar zihnimize zarar veriyor. Bu nedenle daha az ekranın bulunduğu bir dünya kurmamız şart” şeklinde konuştu.

“Şarkının adını bulan bir uygulama hayal etmiştim”

Zirvede söz alan bir diğer önemli isim ise Shazam kurucusu Chris Barton oldu. Barton, “İmkânsız Fikirleri Hayata Geçir” başlıklı sunumuyla katılımcıları bilgilendirdi. Shazam’ın ortaya çıkış öyküsünü anlatan Barton, gençlere hayal kurmaktan çekinmemelerini ve imkânsız gibi görünen düşüncelerin izinden gitmelerini tavsiye ederek şöyle konuştu: “Hiç aklınıza çılgınca ama olanaksız gibi duran bir fikir geldi mi? Örneğin, bir zaman makinesiyle geçmişe yolculuk yapıp Coldplay konserinde en ön sıradan bilet aldığınızı hayal edin. Ya da çamaşır yıkarken kaybolan çorabınızı bulan bir uygulama… Ben de bir gün şunu düşündüm: Duyduğum bir şarkının ismini bana telefonum söylese harika olmaz mıydı? Şimdi eğitimde büyük bir yeni fikriniz olduğunu varsayalım. Bunu gerçeğe dönüştürmeye çalışırken pek çok engelle ve sorunla karşılaşacaksınız. Ve biz genellikle bu engelleri görürüz ve bu aşılamaz, gerçekleştirilemez diye düşünürüz. Oysa o engeli geçebilmek için sizin yaratıcı bir şekilde düşünmeniz gerekir”

“Yapay zekânın empati yeteneği bulunmuyor”

Barton’un ardından söz alan Apple Siri’nin kurucusu Luc Julia, “Yapay Zekâ Döneminde Bağlantılı Öğrenme” başlıklı oturumda değerlendirmelerde bulundu. Empatinin yapay zekânın gerçekleştirebileceği bir şey olmadığını özellikle vurgulayan Luc Julia, “Yapay zekâ duygulanmaz. Empati, yalnızca insana ait bir özelliktir. Bizim kavrayamayacağımız bazı şeyler olabilir ama empati onlardan biri değildir; yalnızca insana özgüdür. Bu insani teması yapay zekâ sağlayamaz. 150-200 yıl önce düşünürler, ‘Öğrenmeniz gereken bir bilgi var, bir de başka bir şey var’ derlerdi. Bu ‘başka şey’ içten gelen, sezgisel bir niteliğe sahiptir. Makinelere bilgiyi aktarabiliriz ama içten gelen o yönü aktaramayız.” ifadelerini kullandı.

Luc Julia, günümüzde yapay zekâ ve geliştirilen sistemlerle ilgili bilinmesi gereken kimi noktalar olduğuna dikkat çekerek şöyle devam etti: “Yapay zekâ bugün küçük bir Amerikalı çocuk gibi cevap veriyor. Fakat ben yapay zekânın bir Afrikalı, Fransız ya da Türk çocuk gibi de yanıt verebilmesini arzuluyorum. Çünkü yapay zekânın yanıtlarında kültürel farklar vardır. Türkler kendi yapay zekâ teknolojisini üretmeli. Kültürlerin farklılığını göz ardı etmemeliyiz.”

“Her meslek grubundan insan bu teknolojilerden etkilenecek”

Skype’ın kurucusu Jonas Kjellberg ise teknolojinin sağladığı hız unsuruna dikkat çekti. Kjellberg, “İletişimde günlük deneyimler elde etmek için Harvard’a, Stanford’a gitmeniz gerekirdi. Artık dünyanın her köşesindeki uzmanlarla bağlantı kurmak mümkün hale geldi, bu da insanları eşitliyor. Böylece pek çok yetenek dünyanın dört bir yanında değerlendirilebiliyor. Skype artık kullanılmıyor olsa da bir dönem oldukça yaygındı” dedi.

Eskiden en büyük güçlüğün insanlarla iletişim kurmak olduğunu aktaran Kjellberg, “Bugün ise makinelerle son derece hızlı bir biçimde iletişim kurabiliyoruz. Günümüzde şirketler, gelecekte ayakta kalabilmek için hangi adımları atması gerektiğini sorgulamak zorunda. Gençlere, toplumun hangi noktada olduğunu düşündüklerini sormak gerekiyor. Gençlerin hayalleri ve değerleri benim için çok kıymetli. Öğrenciler, ulaşabildikleri her türlü aracı değerlendirsinler. Burada doğru yaklaşım, yapay zekâyı benimsemek olacaktır. Eğitmenler, çocukların yapay zekâ araçlarını kullanmalarına fırsat tanırsa, öğrenciler çağı yakalayabileceklerdir. Her meslek grubundan insan bu teknolojilerden etkilenmiş olacaktır” ifadelerini kullandı.

Ezcümle; Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın katılımıyla resmi açılışı gerçekleştirilen zirve, dünyanın önde gelen yapay zekâ uzmanları, teknoloji liderleri ve eğitim girişimcileri katılımcıların buluşmasına vesile oldu. 20 farklı ülkeden eğitim bakanlıkları temsilcilerinin katılımıyla, eğitimin geleceğine dair küresel ölçekte stratejik bir diyalog ortamı sundu. Zirvede; OpenAI eski GTM Başkanı Zack Kass, Shazam kurucusu Chris Barton, Skype kurucusu Jonas Kjellberg ve Apple Siri’nin kurucusu Luc Julia gibi dünyaca ünlü isimlerin ortaya koyduğu görüşler, yalnızca eğitim dünyasını değil, teknolojinin insan hayatına dokunduğu her alanı etkileyecek nitelikteydi. Bu fikirler, ülkelerin kendi kültürel ve toplumsal yapılarıyla uyumlu yapay zekâ çözümleri geliştirmesi gerektiğine dikkat çekti. Zirve, yapay zekâ destekli eğitim teknolojilerinin insanlık için ortak bir gelecek inşa etme gücünü bir kez daha gözler önüne serdi.

Millî Eğitim Bakanlığı’nın öncülüğünde; Özel Okullar Birliği, TÜBİTAK, teknoparklar ve üniversitelerin katkılarıyla gerçekleşen TETZ 2025, yapay zekâyı merkezine alan uluslararası bir eğitim teknolojileri etkinliği olarak Türkiye’nin bu alandaki kararlılığını ve küresel vizyonunu güçlü bir şekilde yansıttı.

Bu etkinlik, sadece teknolojik yeniliklerin sergilendiği bir platform olmakla kalmadı; aynı zamanda eğitimde dijital dönüşümün hızlandırılması ve yerli teknolojilerin dünya pazarına entegrasyonu için somut adımların atıldığı kritik bir buluşma alanı oldu. Türkiye’nin eğitimde yapay zekâ ve inovasyona verdiği önem, uluslararası iş birlikleri ve bilgi paylaşımıyla daha da pekiştirildi; bu da ülkemizin eğitim teknolojileri alanında öncü ülkeler arasında yer alma hedefini güçlendirdi.