06 October 2024

Hamenei’nin Cuma mesajı ne anlama geliyor?

İran’ın İsrail’e füze saldırısı sonrasında Ayetullah Ali Hamenei’nin Cuma namazı kıldırması, sembolik anlamları açısından oldukça önemli bir hadise olarak değerlendiriliyor. Hamenei İsrail’e “Senden korkmuyoruz, siz tünellerde saklanırken biz meydanlarda dimdik ayaktayız” mesajı vermek istedi.

İsrail terör devleti bir yıl boyunca Gazze’de yaptığı katliamlara ara vermeden devam ederken bir yandan da Lübnan’ı işgale hazırlandığı bu süreçte konuşulan meselelerden biriydi. Zaten aylardır bir yandan Gazze’de masum halkın üzerine bombalar yağdırırken bir yandan da hem Hizbullah’ın hem de İran’ın Suriye ve Lübnan’daki askerî “müsteşarlarını” hedef alıyordu. İsrail’in Lübnan ile ilgili planları 18 Eylül’de gerçekleşen çağrı cihazı saldırısı ile bir başka aşamaya geçti. Uzmanlar bu türden bir operasyonun arkasından büyük bir saldırı yapılacağı ya da planın ifşa olduğunun bilinmesi üzerine erken harekete geçildiğini söylüyorlardı. İsrail Hizbullah’ın haberleşmek amacıyla kullandığı çağrı cihazlarını patlatarak dört bine yakın Hizbullah mensubunu etkisiz hâle getirdi. İsrail bu saldırıdan yaklaşık 10 gün sonra 27 Eylül’de Hizbullah’ın kalesi olarak bilinen Dahiye bölgesine eşi menendi görülmemiş bir saldırı düzenleyerek Hizbullah Lideri Hasan Nasrallah ve İran Devrim Muhafızları komutanlarından Abbas Nilfüruşan ile birlikte Hizbullah’ın üst düzey yöneticilerini öldürdü.

Bu saldırılar sonrası İran’ın nasıl bir cevap vereceği merak konusu oldu ve gözler tekrar İran’a çevrildi. Bütün dünya İran’ın Nisan ayında Şam Büyükelçilik Kompleksi’ne yapılan saldırıya verdiği cevap gibi füze ve drone’larla “sembolik” bir saldırı yapacağını düşünürken İran, 1 Ekim Salı günü ilk kez kullanılan hipersonik ve balistik füzelerle İsrail’in askerî üslerini hedef aldı.  

İsrail, yaptığı ilk açıklamalarda saldırıların karşılıksız kalmayacağını dile getirdi. İsrail’in bir bu saldırıya cevap olarak Hamenei’ye karşı bir suikast düzenleyebileceği bile iddia edildi. Ancak İran’ın düzenlediği saldırı sonrasında önce sosyal medyadan, ardından resmî hesaplardan İran Devrim Rehberi Ayetullah Ali Hamenei’nin 4 Ekim Cuma günü Cuma namazını kıldıracağı ilan edildi.  

Hamenei ne mesaj verdi?

İran’da Cuma namazları, içerdiği siyasi mesajlar bakımından önemli ritüellerden biridir. Cuma namazı her şehirde sadece bir merkezde kılınır ve hutbede önceki hafta yaşanan gelişmeler ele alınır, müesses nizamın vermek istediği mesaj, bu şekilde halka ulaştırılmış olur. Hamenei çok kritik dönemlerde Cuma namazı kıldırmaktadır. En son bundan yaklaşık dört yıl önce Kasım Süleymani’nin bir suikast sonucu Bağdat’ta ABD tarafından öldürülmesinin ardından cenaze namazını kıldırmıştı. Dört yıl sonra Hasan Nasrallah’ın ve Hizbullah’ın üst düzey yöneticilerinin öldürülmesinin ardından -hem de İsrail’in tehditlerine rağmen- Cuma namazını kıldırması önemli bir meydan okuma olarak değerlendirilmelidir. Hemenei’nin Cuma hutbesinde son olayları nasıl değerlendirdiği ve bundan sonra İran’ın nasıl bir yol haritası belirleyeceğine dair önemli ipuçları vereceği beklentisi oldukça yüksekti. Hatta Türkiye’de birçok televizyon kanalı ilginç bir şekilde İran’da kılınan Cuma namazını canlı olarak ekranlara taşıdı.

Hutbenin ikinci kısmı Arapça

Hamenei merakla beklenen hutbesine Müslümanların birlik ve beraberliğine vurgu yaparak başladı. Cumhurbaşkanı Mesud Pizişkiyan da “İslam ümmeti birlik olursa düşman, bu zulümleri işleyemez” minvalinde konuşmalar yapmıştı geçtiğimiz haftalarda. Hamenei de verdiği hutbede bu konuya değindi. Müslümanların birlik olmaları gerektiği, aksi takdirde İslam düşmanlarının “Nifak çıkar ve yönet” taktiği ile Müslümanlar arasına nifak soktuğu ve bu sayede mazlum halklara zulmettiğini dile getirdi. Hamenei; Lübnan halkına, özellikle de yakınlarını kaybeden Hizbullah mensuplarına mesajını daha net ulaştırmak maksadıyla hutbenin ikinci kısmını Arapça olarak okudu.    

Müslümanların düşman karşısında uyanık olması gerektiğini vurgulayan Ayetullah Hamenei’nin şu cümlesi dikkat çekiciydi: “Biz savunma kuşağını (hattını), bağımsızlık kuşağını, onur kuşağını Afganistan’dan Yemen’e, İran’dan Gazze ve Lübnan’a, bütün İslam ülkelerinde ve İslam milletlerinde sıkıca bağlamalıyız.” Bazı yorumcular bu sözlerin direniş hattının korunması, muhkem tutulması ve devamına dair mesaj olarak yorumlandı.

Filistin’e destek vermek dinî vecibe

Filistin halkının kendini savunma hakkı olduğuna vurgu yapan Hamenei, hiçbir uluslararası kurumun bu konuda Filistin halkına itiraz etmemesi gerektiğini söyledi. Filistin halkı için dile getirdiği noktaları Lübnan halkı ve Hizbullah mensupları için de dile getiren Hamenei, Lübnan halkının ve Hizbullah’ın Filistin halkına vermiş olduğu desteğin dinî vecibe olduğunu kaydetti. Ayrıca Aksa Tufanı ve İsrail’e yapılan diğer saldırıların da uluslararası kanunlara uygun olduğunu dile getirerek Filistin ve Lübnan halklarının meşru müdafaalarının da uluslararası kanunlara uyduğunu sözlerine ekledi.

İran’ın İsrail’e karşı düzenlediği Sadık Vaat operasyonlarına da değinen Hamenei, İran silahlı kuvvetlerinin verdiği cevabın Siyonist rejime verilebilecek en hafif ceza olduğunu söyledikten sonra İslam Cumhuriyeti’nin bu konuda yapması gereken her vazifeyi kudret ve kesinlikle yapacağını iddia etti. Bana göre konuşmanın en can alıcı ve mesaj içeren bölümü, vazifeyi nasıl gerçekleştireceğinden bahsettiği yerdi. Hamenei, “Biz bu vazifeyi gerçekleştirirken geri durmayacağız ama aceleci de davranmayacağız. Mantıklı olan, makul olan, siyasi ve askerî karar vericiler yeri ve zamanı geldiğinde gerekeni yapacaklardır” diyerek İsrail’in İran’a karşı düzenlediği saldırıların cevabının verileceğini ancak bu hususta aceleci davranmayacaklarını söylemiş oldu. Bu da uzun zamandır İran’ın göstermiş olduğu “stratejik sabır” siyasetine devam edeceği anlamına geliyor.

Sonuç olarak İran’ın İsrail’e füze saldırısı sonrasında Ayetullah Ali Hamenei’nin Cuma namazı kıldırması, sembolik anlamları açısından oldukça önemli bir hadisedir. Bu şekilde İsrail’e “Senden korkmuyoruz, siz tünellerde saklanırken biz meydanlarda dimdik ayaktayız” mesajı vermek istedi. Cuma namazı kıldırmasının bir başka mesajı İran’ın direniş cephesi olarak adlandırdığı vekil güçlerini yalnız bırakmayacağını göstermek oldu.

Podcast

19 December 2023
Doç. Dr. Hasan T. Kerimoğlu
Darbeler, İhanetler ve İsyanlar
28:19
0:01

Url kopyalanmıştır...