13 September 2024

Avrupa futbolu “Amerikanlaşıyor” mu?

La Liga ekibi Valencia, geçtiğimiz hafta Avrupa futbolu için devrim niteliğinde olabilecek bir karar aldı. Valencia maç biletlerini dinamik fiyatlamayla satacağını açıklayan ilk Avrupa takımı oldu. Peki nedir bu dinamik fiyatlama? Avrupa futbolunda Amerikanlaşma rüzgârları mı esiyor?

2000’lerin başında hem La Liga’da hem Avrupa kupalarında şampiyonluklar yaşayan fakat o günleri bir süredir mumla arayan Valencia, geçtiğimiz hafta Avrupa futbolu için devrim niteliğinde olabilecek bir karar aldı. 2024/2025 sezonunda maç biletlerini dinamik fiyatlamayla satacağını açıklayan Valencia, Avrupa futbolunda bunu uygulayan ilk takım olacak.

Dinamik fiyatlama Avrupa futbolu için yeni olsa da 15 yıldır Kuzey Amerika’da uygulanıyor. 2009 yılında MLB takımı San Francisco Giants tarafından spor dünyasında ilk kez hayata geçirilen dinamik fiyatlama aslında uzun yıllardır başta havayolu olmak üzere birçok sektörde ön planda. Maçın önemi, rakibin kalitesi, maçın günü ve saati, maça kalan süre vb. gibi farklı parametrelerin dikkate alınmasıyla maç biletleri anlık olarak farklı fiyatlardan satılacak. Dolayısıyla bir taraftarın 20 avro karşılığında aldığı bir bileti başka bir taraftar 30 avroya almak zorunda kalabilecek.

Her ne kadar Valencia taraftarları bu konuya tepki göstermiş olsa da Valencia’nın Singapurlu başkanı Peter Lim dinamik fiyatlama konusunda taraftarlarla aynı görüşte değil. Lim, maça gelmeyi önceden planlayarak biletini alan bir taraftarın maça son dakikada gelmeye karar verip bilet alan taraftardan daha az ödemesinin adil olduğunu düşünüyor.

Yeşil sahalarda Kuzey Amerikalı yatırımcıların hayaleti geziyor

Dinamik fiyatlama da tıpkı Avrupa Süper Ligi denemesi gibi Avrupa futbolunu “Amerikanlaştırma” hamlelerinden biri. Avrupa futbolunda son yıllarda Kuzey Avrupalı yatırımcıların sayısı ve etkisi giderek artmaya başladı. Bu da kaçınılmaz olarak futbolu daha kâr odaklı hale getiriyor. Kuzey Amerikalı taraftarlarla Avrupalı taraftarlar arasındaki temel farklardan biri de bu.

Avrupalı taraftarlar müşteri olarak görülmeyi sevmiyor ve takımlarını kendilerine ait görüyorlar. Kendilerini takımları aracılığıyla ifade ediyorlar ve bir takımın taraftarı olmak onların kimliğinin bir parçası. Amerikan profesyonel liglerinin taraftarları spor izleyiciliğini bir rekreatif aktivite olarak görüyor ve onlar için önemli olan eğlence. Eğer paralarının karşılığını aldıklarını düşünüyorlarsa da ödedikleri fiyatın çok da önemi yok.

Dinamik fiyatlama konusunun Avrupa futbolunda yaygınlaşması oldukça muhtemelen. Özellikle kapalı gişe oynayamayan takımlar için de faydalı olacağına şüphe yok. Fakat bazı ligleri ve takımları bunun dışında tutmak gerekiyor.

Özellikle tribün doluluk oranlarının çok yüksek olduğu Almanya ve İngiltere liglerinde kısa vadede bu tarz bir fiyatlandırma şekline geçilmesi faydadan çok zarar getirebilir. Fakat dinamik fiyatlama Fransa, İspanya ve İtalya’daki futbol seyircisi sayısını artırabilir. Burada dikkat edilmesi gereken kulübün “gerçek sahiplerini” zarara uğratmamak. Biletlerin tamamı olmasa da bir kısmı dinamik şekilde fiyatlanabilir. Özellikle doldurulamayan blokların biletlerinin bu şekilde fiyatlanması seyirci sayısını arttırmak için faydalı olabilir.

Bu kararın Türkiye’ye yansıması nasıl olur?

Ülkemizde özellikle Anadolu takımları da dinamik fiyatlamadan fayda sağlayabilirler. Birçok Anadolu kulübü %50’nin altında doluluk oranlarıyla sezonları tamamlıyorlar. 3 büyükler ise genellikle takım iyi olduğu zaman yüksek doluluk oranları yakalıyorlar. Özellikle takımın kötü gittiği sezonlarda bu tarz bir fiyatlama stratejisi hem doluluk oranlarını hem de yaratılan maç günü gelirlerini arttırabilir.

Futbolun giderek düşük gelirliler için erişilmez hale geldiği tartışılmaz bir gerçek. Yayıncı kuruluş abonelikleri, maç biletleri ve lisanslı ürünler her geçen gün daha pahalı hale geliyor. Pahalılaşan biletler tribünlerdeki taraftar profilini değiştiriyor. Parasını karşılığında hak ettiği eğlenceyi arayan taraftar kimi zaman bulamıyor ve tepki gösteriyor: “Yönetim İstifa!”

Podcast

19 December 2023
Doç. Dr. Hasan T. Kerimoğlu
Darbeler, İhanetler ve İsyanlar
28:19
0:01

Url kopyalanmıştır...