Suraya Binti Bujang: “Kadın haklarına dair farkındalık yaratmalı ve bir destek sistemi oluşturmalıyız”

Derneğinizin kuruluş hikâyesini sizlerden dinleyebilir miyiz? Ne gibi faaliyetler yürütüyorsunuz?

Suraya Binti Bujang: Merhaba, ben PurpleLily Social Association Kuching’in kurucusu Suraya Binti Bujang. Saravak merkezli bir sivil toplum kuruluşuyuz.  Kadınlara, özellikle kırsal alanda yaşayanlara finansal okuryazarlık gibi beceriler kazandırarak, cinsel ve zihinsel sağlık gibi başat alanlarda kadınları bilgilendirip farkındalık oluşturarak onları güçlendiriyoruz.

Malezya'da kadınlar eğitim fırsatlarına kolayca erişebiliyorlar mı?

Suwiti Abdul Ranee: Malezya'da kadınlar genellikle eğitim fırsatlarına erişebiliyorlar. Şu ana kadar eğitime katılımda kayda değer gelişmeler de oldu. Buna rağmen okuryazarlık oranı azalıyor. Ancak hükûmetimiz eğitime erişim için birçok alternatif sunmaya devam ediyor. Saravak gibi bölgelerin uzak ve kırsal kesimleri akademik ve teknolojik olarak yetersiz olduğundan birtakım zorluklar ve eşitsizliklerle karşılaşıyoruz.

“Siyasette kadınların yer alması için çok fazla girişim faaliyeti yok”

Ülkenizdeki kadınlar iş dünyasında ve siyasette kendilerine yer bulmakta sorun yaşıyorlar mı? Mesela parlamentodaki oranlar nasıl? Karar alma mekanizmalarında kadınlar ne kadar yer alıyor?

Siti Radiah Aaini: Ben tercümanım, evden çalışıyorum. Malezya'daki iş senaryosu açısından hükûmet oldukça destekleyici. Özellikle bekâr annelere odaklanan küçük-orta ölçekli işletmeler için birçok hibe ve girişimimiz var. Devlet bekâr kadınlara hibe verip yardım ediyor. Hükûmet kadın girişimcileri de oldukça destekliyor. Bu nedenle devlet desteğiyle bu alanlarda birçok program ve inisiyatif var. Özellikle kadınların iş alanlarına erişimi mevcut, devlet de bu gibi işletmeleri desteklemekte.

Siyaset alanında ise kadınların katılımı hâlâ oldukça düşük. Bu da aslında oldukça üzücü bir durum. Bakanlıkta kadınların aldığı roller olsa da genellikle çocuk sağlığı gibi belli başlı alanlarda yer alıyorlar. Aile, Toplum ve Kalkınma Bakanlığı yine bu alanlardan bazıları. Siyasette kadınların yer alması için çok fazla girişim faaliyeti yok. Doğrudan kadınlar üzerine yoğunlaşılmasa da gençlerin siyasete atılması teşvik ediliyor.

Suwiti Abdul Ranee: Gençler siyasete katılmakla pek ilgilenmiyorlar. Bu da kadınların katılımının olmamasının nedenlerinden biri. Aslında demek istediğim, politik süreçlerden bihaber olmaları ve bunun da katılımı etkilemesi.

“Malezya kültüründen dolayı kadınlar şikâyette bulunmama eğiliminde”

Derneğinize başvuran kadınlar ne gibi sorunlarla kapınızı çalıyor? Malezya yönetimi kadına yönelik şiddete karşı ne gibi önlemler alıyor?

Suraya Binti Bujang: Aslında kadınları korumak için tasarılarımız var. Geçen sene cinsel istismar tasarısı parlamentodan geçti. Yani temelde yasal çerçeve olsa da Malezya kültüründen dolayı kadınlar şikâyette bulunmama eğiliminde. Ayrıca Savarak’ta aile içi şiddetle uğraşan ve mağdurlara kalacak yer sağlayıp ilgilenen sivil toplum kuruluşları mevcut.

Kadına yönelik şiddeti önlemeye yönelik etkili çözümler sizce nelerdir?

Suraya Binti Bujang: Öncellikle kadın haklarına dair farkındalık yaratmalı ve bir destek sistemi oluşturmalıyız ki kadınlar haklarının farkında olsunlar ve şikâyette bulunabilsinler. Tabii, şimdi Savarak'ta aile içi şiddet vakaları düşük gözükse de şikâyette bulunulmayan vakalar hâlâ var.

Günümüzde toplumda kadına yüklenen roller çok fazla. Gerek kariyer anlamında gerekse sosyal hayatta. Malezya’da kadına yüklenen bu roller kadınları nasıl etkiliyor?

Lydia Ann Anak Bill: Tabii ki bu rolleri üstlenmek mümkün. İş hayatında etkin olup da eş, anne ve bunun gibi farklı rollere sahip kadınları görmekteyiz. Bu yüzden elbette kendileri, aileleri ve toplum için çalışan birçok kadınla karşı karşıyayız. Bunu mümkün kılanın da cinsiyet rollerini değiştirmek için çabalayan KADEM ve bizimki gibi kadınlara yönelik sivil toplum kuruluşlarının varlığı olduğunu düşünüyorum. Bununla birlikte daha fazla erkek, aile içinde aktif olup sorumluluk alabilir. Böylece kadınlar da yüklerini paylaşıp iş gücüne katılabilirler.