23 January 2025

Turizm işletmelerini yangından korumak için alınması gereken 10 önlem

Türkiye kamuoyu sarsıcı bir yangın felaketiyle derinden etkilendi. 79 kişinin vefat etmesine neden olan yangın Bolu’daki bir turizm işletmesinde meydana geldi. Peki, turizm işletmeleri yangın tehdidini bertaraf etmek için hangi önlemleri alabilir? 10 maddede alınacak önlemleri beraber inceleyelim.

Kış turizminin gözde merkezlerinden olan Bolu Kartalkaya’da meydana gelen yangın faciasında 79 vatandaşımızın vefat etmesi, 51 kişinin de yaralanması hepimizi tarifsiz acılara gark etti. Yangın felaketi nedeniyle 1 günlük millî yas ilan edilmesi ise ülke olarak acıda birleşmemizi sağladı.

Grand Kartal Otel’de meydana gelen yangın çeşitli soruları da beraberinde getirdi. Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, yangın sonrası yaptığı açıklamada, otelin 2021 ve 2024 yıllarında tür ve sınıflandırma denetimlerinin yapıldığını, bu denetimler sırasında iş yeri açma, çalışma ve yangın yeterlilik ruhsatlarının talep edildiğini vurguladı. "Otelin itfaiye tarafından verilmiş yangın yeterlilik belgesi mevcut" diyen Bakan Ersoy, "Zaten bu yetki de itfaiyede olan bir yetki. Düzenli kontrolleri ve yeterlilikleri de itfaiye tarafından yapılması gerekiyor. Bugüne kadar da tarafımıza bildirilmiş itfaiye tarafından olumsuz bir durum yangın yeterliliğiyle ilgili bulunulmamış” ifadelerini kullandı. Adalet Bakanı Yılmaz Tunç da Bolu Kartalkaya'daki oteldeki yangınla ilgili adli soruşturma açıldığını duyurdu.

On Dokuz Mayıs Üniversitesi Acil Yardım ve Afet Yönetimi Bölümü öğretim üyelerinden Prof. Dr. Afşin Ahmet Kaya, ahşap otelde meydana gelen yangını değerlendirdi. “Bu binanın içerisinde en az 2 tane acil çıkış kapsının olması gerekiyordu” diyen Kaya, şu ifadeleri kullandı: “Gördüğümüz kadarıyla binanın yapımında estetiğe önem verilmiş ancak ahşap yapının dışında ve içinde yangını geciktirici maddeler kullanılmamış. Aktif ve pasif yangın söndürme sistemlerinin olmaması da alevlerin kolayca aşağıdaki ve yukarıdaki katlara sıçramasına zemin hazırlamış. Yangının üçüncü katta bulunan yemekhanede çıktığını göz önüne alırsak katlar arasında izolasyon olmaması da büyük bir handikap olmuş. Acil çıkış kapıları tartışılıyor. Bu kapıların olması yetmez. Bu kapıların yanmaz malzemeden yapılmış olmaları gerek. Ayrıca otel personeli yangın ve diğer afetlere karşı eğitimli mi? Bu da belirsiz. Ne olursa olsun bu binaya sonradan da olsa yangını önleyici sistemler entegre edilebilir, çalışanlarda eğitilebilirdi. Binanın dış cephesi yangına dayanıklı malzemeyle örülebilirdi. Sprinkler yangın söndürme sistemi de devreye girmeliydi. Ama giremedi! En önemlisi de engelli vatandaşlarımız… Görme ve işitme engelli vatandaşlarımız da düşünülerek onların kriz anında ne yapacakları belirtilmeliydi. Ama böyle bir olanak da göremedik. Sonuç itibarıyla yangının neden çıktığına dair yayımlanacak olan bilirkişi raporu belirleyici olacak” yorumunu yaptı.

Yangının nasıl meydana geldiğinden bahseden Kaya, “Yangın, yanacak madde, yeterli oksijen ve yeterli ısı kaynağı bulduğu her ortamda meydana gelebilir. Bunu göz önüne getirerek toplulukların konakladığı otellerin ahşap olmaması gerekir yorumunu yapabilirim. En önemlisi de bir alarm sisteminin varlığı olmazsa olmazlar arasında olmalıydı. Engelli bireyleri de düşünerek hem sesli hem de görsel bir uyarandan bahsediyorum. Kartalkaya’daki vatandaşlarımızdan bir kısmının karbonmonoksit zehirlenmesi yaşayarak hayata veda ettiği de olası maalesef” görüşünde bulundu.

“Yangın tehdidini düşünerek otellerde ahşap kaplamanın yasaklanması gerekiyor”

On Dokuz Mayıs Üniversitesi Öğretim Görevlisi Murat Tekbalkan da Kaya gibi binanın ahşap ve 14 katlı olmasının bu faciaya sebebiyet verdiğini ifade etti. Tekbalkan, “Ahşap yapıların doğayı koruduğu bir gerçek ama 14 katlı bir binada bu kadar insanın konaklamasına izin verilmesi akla ve mantığa her yönden aykırı. Ahşap otelin nostaljik bir esinti sunduğu doğru ama Bolu ve Karabük başta olmak üzere ülkemizin turizm bölgelerinde bulunan ahşap otellerin kapatılması veya dönüştürülmesi gerektiğini düşünüyorum. Ahşap kaplama da kesinlikle yasaklanmalı ki bu ve bunun gibi facialarla bir daha karşılaşmayalım” yorumunu yaptı.

Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın turistik bölgelerde denetimleri yeteri düzeyde yaptığının altını çizen Tekbalkan, “Kontroller sıklaştırılmalı. Bir otelin son teknolojiyle donatılmasından ziyade hizmet veren personellerinin de şuurlu ve yüksek motivasyonlu olması gerekiyor. Otel sahipleri, iç personelin ruh sağlığını koruyup, ekonomik beklentilerini de karşılarsa belirli periyodlarda yaşadığımız bu tip felaketlerin sayısı azabilir. Yine otel sahipleri müşterilerden aldığı konaklama ücretlerinin karşılığını verebilmek adına en iyi personelle çalışmalı. Bu da çok önemli” dedi.

“Eşim ve kızım ile faciadan kıl payı kurtulanlardanız”

Acı olay kamuoyunda geniş bir yer bulurken yangına eşi Nihan Çöndü, kızı Doğa Çöndü ile Grand Kartal Otel’de yakalanan Umut Çöndü, ailesiyle birlikte faciadan kıl payı kurtulan isimler arasında yer alıyor. Yaşadıklarını anlatan Çöndü, “Ben, eşim ve kızım bu faciadan kıl payı kurtulanlardanız. Gece saat 03:00 sularında kaldığımız otelde dumandan göz gözü görmüyordu. Nefesimiz zor yetti ve şanslıydık. Otelde yangın alarmı, yangın dedektörü ve yangın tüpü kullanmaya çalışan bir personele rastlamadık. Bir düdük bile yoktu! Eşimin, ‘Yangın var!’ çığlığı sonrası ayağa kalktım ve yan odadaki misafirleri uyandırmaya çalıştım. Bu çığlıkla yan odalarda kalan ailelerin hayatını kurtardım. Suçluların cezalandırılması hususuna Türk adaletine güveniyorum” ifadelerini kullandı.

Uzman isimler ve yangın mağduru vatandaştan aldığımız görüşler, Kartalkaya’da meydana gelen ve hepimizin yüreğine kor düşüren bu yangın, turizm merkezlerinde yangından korunmanın, hem turistlerin güvenliği hem de çevrenin korunması için son derece önemli olduğunu hatırlattı. Yangınlara karşı etkin bir şekilde ve ivedilikle müdahale edebilmek için aşağıdaki önlemler alınmalıdır:

  • 1. Yapısal önlemler:
  • Yanmaz/zor yanıcı malzemeler: Duvarlar, tavanlar, döşemeler ve çatı gibi yapı elemanlarında yanmaz (A1 sınıfı) veya zor yanıcı (B1 sınıfı) malzemeler kullanılmalıdır. Ahşap gibi kolayca tutuşabilen malzemelerin kullanımı sınırlandırılmalı veya yangına dayanıklı hâle getirilmelidir. Örneğin, ahşap yüzeyler yangın geciktirici verniklerle kaplanabilir.
  • Yangın bölmeleri: Büyük binalar, yangın duvarları ve yangın kapıları ile yangın bölmelerine ayrılmalıdır. Bu bölmeler, yangının belirli bir alanda kalmasını ve diğer alanlara yayılmasını engeller. Yangın duvarları belirli bir süre yangına dayanıklı olmalıdır (60 dakika, 90 dakika, 120 dakika gibi).
  • Duman tahliye sistemleri: Duman, yangın sırasında en tehlikeli unsurlardan biridir. Duman tahliye sistemleri (duman dedektörleri, duman damperleri, duman bacaları vb.), dumanı binadan uzaklaştırarak görüş mesafesini artırır ve insanların daha güvenli bir şekilde tahliye edilmesini sağlar.
  • Yangın merdivenleri ve acil çıkış yolları: Yangın merdivenleri ve acil çıkış yolları, yangın sırasında binadan hızlı ve güvenli bir şekilde tahliyeyi sağlar. Bu yolların her zaman açık ve engelsiz olması, yeterince geniş olması ve uygun şekilde işaretlenmesi gereklidir. Acil çıkış kapıları panik barlar ile donatılmalıdır.

2. Yangın algılama ve alarm sistemleri:

  • Duman dedektörleri: Ortamdaki dumanı algılayarak alarm veren cihazlardır. Farklı tipleri mevcuttur (iyonizasyonlu, optik vb.) ve binanın farklı alanlarına uygun olanlar seçilmelidir.
  • Isı dedektörleri: Ortamdaki sıcaklık artışını algılayarak alarm veren cihazlardır. Dumanın oluşmadığı veya duman dedektörlerinin uygun olmadığı yerlerde (örneğin, mutfaklar, kazan daireleri) kullanılırlar.
  • Alev dedektörleri: Alevleri algılayarak alarm veren cihazlardır. Özellikle hızlı alevlenme riski olan yerlerde kullanılırlar.
  • Alarm paneli ve uyarı sistemleri: Algılama cihazlarından gelen sinyalleri işleyerek alarm veren ve gerekli yerlere (örneğin, itfaiye) otomatik olarak haber veren sistemlerdir. Sesli ve ışıklı alarmlar kullanılmalıdır.

3. Yangın söndürme sistemleri:

  • Yangın söndürme tüpleri: Farklı yangın sınıfları (A, B, C, D, F) için farklı tiplerde yangın söndürme tüpleri bulunur. İşletmede olası yangın türlerine uygun tüpler bulundurulmalı ve personelin bunları nasıl kullanacağı konusunda eğitilmesi sağlanmalıdır.
  • Yangın dolapları: İçinde yangın hortumu, lansı ve vanası bulunan dolaplardır. Yangına ilk müdahale için kullanılırlar.
  • Sprinkler sistemleri: Yangını otomatik olarak algılayıp su püskürterek söndüren sistemlerdir. Özellikle büyük ve riskli binalarda etkilidirler.
  • Yangın hidrantları: İtfaiye araçlarının su alabileceği noktalardır. Binanın çevresinde uygun noktalarda konumlandırılmalıdırlar.

4. Elektrik tesisatı kontrolü:

  • Periyodik kontroller: Elektrik tesisatının yetkili elektrik mühendisleri tarafından periyodik olarak kontrol edilmesi ve raporlanması gereklidir.
  • Kablo güvenliği: Kabloların aşırı yüklenmesi, hasarlı kablolar ve yanlış bağlantılar yangın riskini artırır. Bu nedenle kabloların uygun şekilde döşenmesi ve korunması önemlidir.
  • Kaçak akım röleleri: Elektrik kaçaklarını algılayarak devreyi kesen ve yangın riskini azaltan cihazlardır.

5. Isıtma sistemleri güvenliği:

  • Bakım ve kontrol: Isıtma sistemlerinin (kazanlar, sobalar, kombiler vb.) düzenli bakımlarının yetkili servisler tarafından yapılması gereklidir.
  • Yanıcı maddelerden uzaklık: Isıtma cihazlarının yanıcı maddelerden (örneğin, perde, mobilya, kâğıt) yeterince uzakta konumlandırılması gereklidir.
  • Havalandırma: Isıtma cihazlarının bulunduğu alanların yeterince havalandırılması gereklidir.

6. Yangın eğitimleri ve tatbikatlar:

  • Temel yangın eğitimi: Tüm personele yangın güvenliği, yangın söndürme ekipmanlarının kullanımı, tahliye prosedürleri ve acil durum planları hakkında eğitim verilmelidir.
  • Yangın tatbikatları: Düzenli olarak yangın tatbikatları düzenlenerek personelin yangın anında nasıl davranacağı konusunda pratik yapması sağlanmalıdır.
  • Tahliye planları: Binanın tahliye planları hazırlanmalı, bu planlar görünür yerlere asılmalı ve personele anlatılmalıdır.

7. Düzenli denetimler ve bakımlar:

  • Yangın ekipmanları kontrolü: Yangın söndürme tüpleri, yangın dolapları, sprinkler sistemleri ve yangın algılama sistemleri gibi tüm yangın güvenliği ekipmanlarının periyodik olarak kontrol edilmesi ve bakımlarının yapılması gereklidir.
  • Kayıt tutulması: Yapılan tüm kontrol ve bakımların kayıtları tutulmalıdır.

8. Yanıcı ve parlayıcı maddelerin kontrolü:

  • Güvenli depolama: Yanıcı ve parlayıcı maddeler uygun şekilde depolanmalı, etiketlenmeli ve birbirinden ayrılmalıdır.
  • Havalandırma: Bu maddelerin depolandığı alanların iyi havalandırılması gereklidir
  • Kullanım talimatları: Bu maddelerin kullanım talimatlarına uyulmalıdır.

9. Sigara kontrolü:

  • Sigara içme alanları: İşletme içinde sadece belirlenmiş alanlarda sigara içilmesine izin verilmelidir.
  • Uyarı levhaları: Sigara içme yasağını belirten uyarı levhaları asılmalıdır.
  • Küllükler: Sigara içme alanlarında uygun küllükler bulundurulmalıdır.

10. Acil durum planları:

  • Prosedürler: Yangın durumunda izlenecek prosedürler (tahliye, yangın söndürme, ilk yardım vb.) detaylı olarak yazılı hale getirilmelidir.
  • İletişim bilgileri: Acil durum iletişim bilgileri (itfaiye, ambulans, polis vb.) planlarda yer almalıdır.
  • Periyodik güncelleme: Acil durum planları periyodik olarak güncellenmeli ve personele anlatılmalıdır.

Ezcümle bu önlemler ve hazırlıklar, turizm merkezlerinde yangın riskini en aza indirgemeye ve yangın durumunda hızlı ve etkili bir müdahale sağlamaya yardımcı olacaktır. Yangın güvenliği de sürekli olarak izlenmeli ve düzenli kontroller yapılmalı. Uzmanların da altını çizdiği üzere yangın merdiveni olmayan ve afet durumuna karşı personellerini eğitmeyen bir işletme olmamalı.

Podcast

19 December 2023
Doç. Dr. Hasan T. Kerimoğlu
Darbeler, İhanetler ve İsyanlar
28:19
0:01

Url kopyalanmıştır...