Amerikan siyasetine son dakikada genç aşısı: Bu aşı tutar mı?

ABD başkan adayları arasında gerçekleşen ve kimseyi tatmin etmeyen Başkanlık Münazarası’ndan itibaren Demokrat Parti ve Joe Biden’ın çevresinde Biden’a karşı adaylıktan çekilmesi yönünde bir baskı vardı. Joe Biden’ın münazarada gösterdiği performansta Donald Trump’ın hüküm giymiş bir suçlu olmasına karşın bu noktadan köşeye sıkışmaması, Trump’ın söylemlerindeki yalanları bulamaması ve Trump’ın “Biden’ı anlamıyorum, bence o bile kendini anlamıyor” çıkışı ile alenen Başkan’ın yaşadığı sorunlar yeniden gündeme geldi ve Demokrat Parti elitlerince yürütülen “Biden’ın bir şeyi yok” anlatısı çöktü.

Bu anlatının çökmesi ve Biden’ın baskıya karşı boyun eğerek yarıştan çekilmesi sonucunda denkleme ABD Başkan Yardımcısı ve “İlk”lerin kadını Kamala Harris yeni aday olarak girdi. Aslında teknik olarak Biden demokratların da “resmî” adayı değildi. Çünkü resmî aday 19-22 Ağustos tarihlerinde Chicago’da yapılacak parti kongresinde belli olacaktı. Ancak Biden delegelerin çoğunun desteğini almış bir şekilde bu kongreye gidiyordu. Yarıştan çekildikten sonra yardımcısı Kamala Harris’i kendi yerine desteklediğini açıklamasıyla birlikte bu delege desteğinin çok önemli bir kısmının da Kamala Harris üzerinde birleşeceğini söylemek mümkün. Peki, Kamala Harris’in oyuna girmesi ve Biden’ın çıkması ABD seçimleri açısından ne gibi değişiklikler getirecek, oyun ne yönde seyir değiştirecek? Gelin buna birlikte bakalım.

Yaş üzerinden gelen eleştiriler hedef değiştirecek

5 Kasım’da gerçekleşecek ABD seçimlerindeki adayların her ikisi de ileri yaşıyla dikkat çekiyor ve bu başkanlık yapmaları konusunda bir tartışma yaratıyordu. Ancak Trump’ın Biden’a göre daha genç olması (Biden 81, Trump 78) ve Biden’dan çok daha dinç durması nedeniyle tartışmanın ağırlığı Biden üzerinden ilerliyordu. Özellikle başkanlığı dönemindeki donmaları, yanlış yere bakmaları, münazara sırasında ağzının açık kalması ve boş bakışları da bu ağırlığın neden Biden aleyhinde kaldığını kanıtlar nitelikteydi. Ancak Biden’ın çekilmesiyle birlikte Kamala Harris adaylar arasında oldukça dinamik ve genç bir aday olarak öne çıkacak. Harris’in henüz 59 yaşında olması bu sefer yaş tartışmasının Trump üzerinden alan kazanacağını gösteriyor.

Trump’ın seçimi kazansa dahi başkanlık sırasında 80 yaşını devirecek olması, seçmenler nezdinde yeni bir “yaşlı başkan krizi” olarak adlandırılmaya oldukça müsait görünüyor. Burada Trump’ın başkan yardımcısı adayı JD Vance üzerinden daha genç ve dinamik bir görüntü vermeye çalışacağını tahmin etmek zor değil. Ancak 2020 seçimlerine giderken Biden da yaş üzerinden gelen eleştirileri “bir kez daha aday olmayacağını” açıklayarak ya da kendini bir sonraki nesille arada köprü olarak konumlandıracağını söyleyerek Kamala Harris’i işaret ederek bertaraf etmeye çalışmıştı ve başarılı olmuştu. Ancak Biden bu argümanlarını seçimden hemen sonra unuttu ve bu seçimlerde tekrar aday olmaya niyetlendi. Yani Trump’ın aynı izlenceyi takip etmeye kalkması seçmen nezdinde sahicilikten yoksun olarak algılanabilir ve bu izlence artık yaşlı siyasetçilerin seçmene söyledikleri klasik bir yalan olarak algılanabilir. O nedenle bu tartışma ekseninde Harris’in oyuna girmesinin demokratlar lehine işe yarayacağı kesin ancak Harris’in kampanyasında buna ne kadar vurgu yapacağını hep beraber göreceğiz.

Deneyimli savcı – hükümlü başkan savaşı

Başkanlar münazarasında aslında öne çıkması beklenen bir diğer husus ise Trump’ın hüküm giymiş bir başkan olmasıydı. Ancak Biden’ın kötü performansı bu konuda Trump’ın yeteri kadar üzerine gidilememesine neden oldu. Harris’in kampanya sırasında Trump’a en çok yükleneceği alanlardan birisi kuşkusuz burası olacaktır. Zira Kamala Harris senatoya girmeden önce eyalet savcısıydı. Bununla birlikte senatör olarak senatoya girdiği 2016 seçimlerini Trump kazanmış ve atadığı bakanlar ile yargıçların onay alma süreçlerinde senatoda sorgulanırken Harris yeni bir senatör olarak oldukça beğeni toplayan bir performans göstermişti. Ayrıca Trump’ın köşeye sıkışması kadar Trump’a karşı açılan davaların da basitleştirilmiş şekilde halka anlatılması ve yaşananların perde arkasını net bir şekilde dile getirmesi de oldukça muhtemel duruyor.

Harris'in müttefikleri, Harris'in “savcı suçluya karşı” teması çerçevesinde bir kampanya yürüteceğini, savcı olarak deneyimlerini öne çıkaracağını ve Trump'ın birden fazla davada suçlandığını ve 34 suçtan hüküm giydiğini vurgulayacağını şimdiden belirtmekteler. Bu da Biden’ın kampanyası sırasında yapmayı başaramadığı bir gerçek olarak önümüzde o nedenle bu konuda da Harris’in elinin güçlü olduğunu söylemek mümkün.

Kadın seçmenler – kürtaj – ağır konuşan Trump

Bu seçimlerde Trump daha öncesinde defalarca açıklamalar yaptığı kimi alanlarda ise daha sessiz durarak aslında radikal olmadığını göstermeye çalışıyor. Bu alanların başında ise kadınlara karşı tavrı ve kürtaj konuları geliyor. Kamala Harris’in ise bu alanlarda eli oldukça güçlü. Bugüne kadar oldukça net bir duruş sergilediği kürtaj konusunda Trump’ı zorlayabilir ve Trump’ın radikal yüzünü açığa çıkaracak bir söylemde bulunmaya zorlayabilir. Bu da sandığa gitmeye emin olmayan kadın seçmenler üzerinde aslında tetikleyici bir faktör olabilir ve Harris’in kimi kadın seçmenleri konsolide etme şansını yakalar. Ayrıca Trump Kamala Harris hakkında yetersiz bir kadın olduğuna ilişkin de sert konuşmalarıyla hatırlanmakta, üstelik Trump’ın bu “ağır” konuşmaları ilk de değil.

Trump kamuoyu önünde Harris'i “edepsiz”, “deli” ve “saygısız” olarak tanımladı, gülüşüyle alay etti, adını yanlış telaffuz etti ve Barack Obama’ya karşı yürüttüğü ırkçı kampanyasını yineleyerek Harris’in anayasal olarak başkan yardımcısı olmaya uygun olmadığına dair iddialarını sürdürdü. Siyahi bir kadın olarak kendine yetersiz kalacağını söyleyen Trump’ın bu söylemlerini kendi lehine kullanacak gibi duran Harris’in önünde ise bu konsolidasyonun karşısında muhafazakârlar arasında da bir tersine konsolidasyona neden olma durumu var. Ancak Harris bu konuda Trump’a nazaran karlı bir durumda kalacaktır.

Politika setleri ve geçmiş duruşlar

Kamala Harris’in elinin görece daha güçsüz olduğu ve belki de seçmen nezdinde soru işaretleri yaratacak kısmıysa aslında bugüne kadar çoğu konuda tam ve net bir duruş sergileme konusunda yaşadığı sorunlar. Kamala Harris siyasi kariyerinde birçok bağlamda “ilk” olmanın ekmeğini oldukça yedi. Ona karşı heyecan oluşturan en önemli özelliklerinden biri de bu ilk olma durumları aslında. İlk kadın başkan yardımcısı, ilk siyahi başkan yardımcısı ve ilk Hint kökenli başkan yardımcısı olmak onun bu ilkler koleksiyonundan sadece bazıları. Bu şekilde birçok ilke sahip olunca da ister istemez medyanın ilgisini çekmek ve bunu kullanmak konusunda da eli oldukça rahattı. Ancak başkan yardımcılığı döneminde hem kendi faaliyet alanının oldukça belirsiz olması hem de kendini kanıtlayacak net bir iş ortaya koyamamış olması tüm bu imkânlarını doğru bir şekilde kullanamadığını göstermekte ve insanlar adına bir soru işareti yaratıyor.

Bu konuda Trump başkanlık yapmış olması nedeniyle ve her konuda -akılcı ya da sahici olmak konusunda kimi zaman sorunlar yaşasa dahi- bir fikre sahip ve duruşu insanlar tarafından biliniyor. Bu fark seçmen nezdinde önemli bir fark yaratır mı bilinmez ancak siyasetçi profili adına önemli bir kırılım olduğunu söylemek gerek. Bununla birlikte Kamala Harris’in son yılları insanlar tarafından yoğun bir şekilde eleştirilen bir başkanın yardımcısı olarak da taşımak istemediği bir yükle uğraşacağını zikretmeliyiz. Biden dönemindeki birçok meselede onun duruşu ve belki de etkisizliği bu seçim döneminin önemli tartışmalarından biri olacak.

Yardımcıların durumu ve eski düşman yeni dost: JD Vance

Kamala Harris’in şimdi karşısında önemli bir viraj olarak başkan yardımcısı seçme sınavı bulunuyor. Bu seçim sırasında Harris beyaz bir erkek seçerek ulaşmakta zorlanacağı seçmenlere karşı bir hamle yapması olası görünüyor. Bu bağlamda seçim sırasında zorlanması olası eyaletlere karşı bir hamle yapması da oldukça olası. Bu nedenle konuşulan seçenekler daha ziyade bu minvaldeki demokrat isimler. Ancak karşısında Trump’ın başkan yardımcısı adayı ise hazır ve oldukça ilginç bir profil. 39 yaşında olan Vance’ın gençliği, Trump’ın elini güçlendiren yegâne etmenlerden biri olarak öne çıkıyor. Ayrıca Vance’ın daha öncesinde Trump’a karşı sert yorumlarıyla dikkat çekerken Trump’ın yardımcısı olmayı kabul etmesi ise onun açısından eksi olan konuların başında geliyor. Vance’ın hayatını daha derinlemesine alan bir eseri de bulunuyor, Vance aday olmadan önce yoksul bir aileden geldiğini anlatan ve beyaz işçi sınıfından Amerikalıların sosyolojik incelemesini içeren çok satan Hillbilly Elegy kitabını yazmıştı.

Trump’ın ilk dönemi başlamadan hemen önce yayınlanan bu kitapla birlikte aslında beyaz işçi sınıflarında Trump’ın nasıl bir karşılık bulduğunu anlamak için insanların başvurduğu bir kitap hâline gelmişti. 2016’da Vance, Trump’ı sert bir şekilde eleştirirken başvurduğu en önemli argüman ise onun kültürel bir eroin ve beyaz işçi sınıfını çok karanlık bir yere götüren bir demagog olmasıydı. Vance bunları dile getirdiği yıllarda ise kendisini “Asla Trump’çı olmayan biri” olarak tanımlıyordu. Ancak yıllar içerisinde Vance, Trump’ın en sadık destekçilerinden biri hâline dönüştü.

2022’de senato için yaptığı kampanya sırasında dönüşümü başladı ve onun yardımcısı olacak kadar ileri gitti. Kamala Harris’in göstereceği başkan yardımcısı adayı da bu bağlamda Vance ile yarışacak ve onun kazanacağı çeşitli alanlara karşı argümanlar üretmek zorunda kalacak. Bir başka yarışın da orada döneceğini söylemek oldukça mümkün.

Bir ihtimal olarak başkanlığın yeni jenerasyona devri

Kamala Harris’in bir diğer özelliği ise aslında başkanlık bayrağını başka bir neslin eline yeniden geçirecek olması olarak öne çıkıyor. NYT yazarlarından Nicholas Kristof “Biden’ın çekilme kararı Amerika için ne anlama geliyor?” başlıklı yazısında Biden’ın bu çekilmesinin aynı zamanda yeni bir teamülün doğmasına neden olabileceğini ele alması bu açıdan önemli. Çünkü bu durum anketlerde yaşlanan siyasetçilere karşı yeni bir tavrın da doğuşunu sembolize ediyor. Bu durum başkanların yaşlarının da bundan sonra daha net bir tartışma yaratması adına değerli bir unsur.

Trump’a karşı suikast girişiminden Trump’ın âdeta “seçilmiş” bir başkan imajıyla çıkmasının ardından aslında birçokları için seçim aslında bitmiş durumdaydı. Ancak Trump kampanyasının önemli bir kısmını yaşlı ve yorgun Biden’ın üzerine kurmuştu. Harris’in bu ani adaylığı belki de Harris’ten çok Trump’ı vurmuş görünüyor. Yukarıda saydığımız tüm başlıklarda Trump’ı bekleyen ciddi bir sınav var. Ayrıca bu seçim, ABD’nin Biden yönetiminde olduğu gibi Rusya’nın Ukrayna'ya yönelik saldırganlığına karşı durup durmayacağını da belirleyecek. Biden yönetiminin ekonomiyi yenilenebilir enerjiye kaydırarak iklim değişikliğini ele almak için başlattığı ve acil ihtiyaç duyulan çalışmaları sürdürüp sürdüremeyeceğini de belirleyecek. Biden döneminde ekonomik eşitsizlik azalmaya başladı. Tüm bu durumları da düşündüğümüzde neler olacağını hep beraber göreceğiz.