Ukrayna’nın deniz drone'ları savaşın seyrini nasıl değiştirdi?

Kara mayınlarının gizlendiği bataklıklar, kamufle edilmiş beyaz bir van ve suya fırlatılan ölüm makinaları... Ukrayna'nın sıra dışı deniz savaşı, dünya askerî tarihini yeniden yazıyor. İşte Karadeniz'i Rus donanmasına dar eden oyunun kurallarını değiştiren drone filotillasının şaşırtıcı hikayesi.

Sazlıklardan fırlayan ölüm: İnsansız deniz araçlarının yükselişi

Görünüşte sıradan bir tekne. Etrafta askerî üniforma yerine sivil kıyafetlerle dolaşan birkaç kişi. Aniden tekneden suya atlayan bir adam, eliyle tekneyi itiyor. Kıyıda makinalı tüfekli bir asker, yüksek sazlıkların arasından gözetliyor. Sonra o an geliyor: İçinde kimse olmayan tekne, kumların üzerindeki cihazdan gelen sinyallerle uzaklara doğru hızla uzaklaşıyor. Bu bir test değil, ölüm taşıyan bir su üstü drone'unun (USV) bir sonraki görevinin provası.

Moskova'nın yenilmez donanmasına meydan okuyan teknoloji

Ukrayna'nın deniz drone'ları, Karadeniz ve ona dökülen nehirlerdeki savaşın dinamiklerini kökten değiştirdi. Her ay daha da gelişen bu teknoloji sayesinde Ukrayna, önemli bir donanması olmamasına rağmen Rusya'nın Karadeniz filosunu denizin batı kısmından çıkarmayı ve hayati öneme sahip tahıl ihracatı için güvenli bir koridor açmayı başardı.

Barracuda taburu: Nehir ağızlarındaki av

Mykolaiv bölgesindeki üsse girerseniz, Barracuda Taburu'na ait askerlerin, Dinyeper Nehri'nin karşı kıyısındaki Rus kontrolündeki Oleshky kasabasını insansız hava araçlarıyla (İHA) nasıl gözetlediklerine tanık olursunuz. Kamera o kadar keskindir ki yakınlaştırdıklarında ekranı kaplayan şey, tüylerini düzelten bir ördekten başka bir şey değildir. Üssün başka bir köşesinde, Rus birliklerinin Ukrayna topraklarına sızmasını engellemek için nehir ağızlarına yerleştirilecek mayınlar yapılıyor. Bir depoda ise mühendisler ve kaynakçılar USV'ler inşa ediyor: Yaralı askerleri tahliye edecek bölmeleri olanlar, büyük deniz veya altyapı hedeflerine saldırmak için incecik üretilen kamikaze drone'ları, patlayıcılarla doldurulabilen veya roketatar ve uçan drone'ları taşıyacak tepsilerle donatılabilen modeller...

Geleneksel donanmanın sonu mu?

Ukrayna Deniz Kuvvetleri bir donanmadan ziyade denizde, nehirlerde ve sazlıklı deltalarda Ruslarla savaşan farklı güvenlik servislerinin oluşturduğu gevşek bir iş birliği ağı. Askerî istihbarat HUR ve sivil muadili SBU, bazen donanmayı bile haberdar etmeden kendi USV operasyonlarını yürütüyor. 2014'te Kırım'ın ilhakıyla donanmasının büyük kısmını ve personelinin üçte ikisini kaybeden Ukrayna, 2022'deki tam ölçekli işgalde de kalan gemilerinin çoğunu (son fırkateyni de dâhil) kaybetti. Bugün Ukrayna kıyı şeridinin %80'i Rus kontrolünde. Ancak 2022'de Rusya'nın büyük çaplı amfibi çıkarma yapmasını önlemeyi başardılar. Nisan 2022'de, Karadeniz Filosu'nun amiral gemisi Moskova kruvazörünü kendi yaptıkları gemi savar füzeleriyle batırarak büyük bir moral zaferi kazandılar.

Analistler ne diyor?

Odesa'daki analist Hanna Shelest, asıl başarının donanma ve diğer servisler iş birliği yaptığında geldiğini vurguluyor. Donanma sözcüsü Dmytro Pletenchuk, denizci birliklerin aynı zamanda karada da piyadelerle yan yana savaştığını belirtiyor. Eski bir deniz kaptanı olan Andrii Ryzhenko ise Rusları Batı Karadeniz'den çıkarmanın, bölgeyi kontrol ettikleri anlamına gelmediğine dikkat çekiyor: Ruslar, Odessa'yı hâlen füzeler ve drone'larla vurabiliyor. Mykolaiv ve Herson'un nehir limanları ulaşıma kapalı durumda. Daha da önemlisi, Rusya artık kendi USV'lerini geliştiriyor ve Ukrayna'nınkilerle başa çıkmakta çok daha iyi hâle geliyor.

Ryzhenko, 2018'de yer aldığı bir uzman çalışma grubunda Ukrayna'nın büyük yeni gemilere ihtiyacı olmadığını, bunun yerine küçük, hızlı tekneler ve USV'lerden oluşan bir "sivrisinek filosuna" ihtiyaç duyulduğunu savunmuş. Görüşü şimdi gerçek oldu. Müttefiklerden 2022'den bu yana yaklaşık 100 adet hızlı küçük tekne teslim edildi.

Dünya donanmaları ders alıyor

Dünyadaki deniz kuvvetleri, gemilerini savunma konusunda dersler çıkarmak için Karadeniz'deki bu savaşı dikkatle izliyor. Görünen o ki geleneksel savaş gemileri USV saldırılarına karşı tahmin edilenden çok daha savunmasız. Ukrayna için ağır savaş gemilerine karşı deniz drone'larının etkinliği umut vericiyken, müttefikleri için bu durum endişe verici bir gerçeği gözler önüne seriyor: Deniz savaşının geleceği, devasa zırhlı gemilerde değil, sazlıkların arasından fırlayan akıllı drone'larda yatıyor olabilir.

Kaynak: https://www.economist.com/europe/2025/08/24/how-ukraines-naval-drones-hold-russias-warships-at-bay