Silahlı Kuvvetler yönetime el koydu

12 Eylül 1980 günü, saat 03.00… Türk Silahlı Kuvvetleri, Süleyman Demirel hükûmetine son verdi, yönetime el koydu. İlk iş olarak Millî Güvenlik Konseyi tarafından parlamento fesh edildi, siyasi partilerin bütün faaliyetleri durduruldu, bütün yurtta sıkıyönetim ilan edildi; Demirel, Ecevit ve Erbakan emniyet altına alındı, DİSK ve MİSK’in faaliyetleri durduruldu, yöneticileri ise tutuklandı, Genelkurmay Başkanlığında ekonomik konularla ilgili toplantılar yapıldı, bu toplantılarda ise Turgut Özal boy gösterdi, idari kademelerde değişikler yapıldı. Bu faaliyetlerin sembolik tarafı da ihmal edilmedi, Anıtkabir’e ziyarette bulunularak darbenin meşruiyetinin sorgu kapısı kapatıldı.

Millî Güvenlik Konseyi Başkanı Orgeneral Kenan Evren, radyo ve televizyonda darbeyle ilgili kamuoyuna şu açıklamalarda bulundu: “Türk Silahlı Kuvvetleri en kısa zamanda Anayasa ve Seçim Kanunu hazırlayarak ve bunlara paralel düzenlemeleri müteakip özgürlükçü, demokratik, laik ve sosyal hukuk kanunlarına dair bir yönetime, ülke idaresini devredecektir.” En ilginci de bu beyanatta “Türk Silahlı Kuvvetleri ülkenin ve milletin bütünlüğünü korumak, can ve mal güvenliğini sağlayarak korkudan kurtarmak, refah ve mutluluğunu sağlamak, devlet otoritesini tarafsız olarak yeniden tesis etmek gayesiyle devlet yönetimine el koymak zorunda kalmıştır” denilerek darbenin amacının bu ifadelerle belirtilmiş olmasıdır, ne acıdır ki binlerce insan bu söylemlerin ardından can verecektir; korku insanların düşün dünyasından çıkmayacaktır.

Bu zorunluluk ifadesi hem yerel gazetelerde hem de uluslararası basında özellikle vurgulanmıştı. 13 Eylül 1980 basımında Tercüman’ın ilk sayfası, tüm olan biteni aynı dil üzerinden veriyordu. Elbette biraz da mecburiyetten (belki de korkudan) kaynaklanan bir tutumdu bu. Kitle iletişim araçları, devletin ideolojik aygıtlarından biridir nitekim. Tercüman da bu alandan sıyrılmış değil dönem itibarıyla. Uluslararası basında yer alan söylemler de dolayısıyla bu meşruiyet alanını inşa etmek için kullanılıyordu: Federal Alman Radyosu “Harekât demokrasiyi engelleyen manialardan doğdu”; BBC “Milletlerarası kuruluşların yardımları devam edecek”, Fransız Radyosu “Ordu ikaz etmişti” bunlardan birkaçıydı. İlerleyen günlerde de bu anlatımlar devam edecekti. Mecburiyetin, dış siyasetteki yankısı bununla da kalmadı tabii, ABD maddi yardımlarını devam ettireceğini açıklarken darbe haberi NATO tarafından da sevinçle karşılanmıştı. Bu haber Türkiye'ye ne kadar sevinci, neşeyi getirdi, elbette tartışılır.