İlkler ve sonlar bir araya geldiler

Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin kuruluşunun üzerinden yarım asır geçmiş, ulusal egemenliğin inşası ve verilen mücadelenin etkisi her daim yürekte taşınan bir onur olarak hatırlanmıştı. 23 Nisan 1970, 50. yıl dönümüydü meclisin. Yapılan törenler ve kutlamalar da hem hâlâ genç hem de yarım asrı bu egemenliği koruyarak tamamlamış meclisin gururlu duruşuyla geçiyordu. Elbette geçen süre içinde bir darbenin ve siyasi pek çok karmaşanın izi mecliste hâlâ mevcuttu. Fakat bu izler, her gelecekte daha da artacaktı…

O gün Birinci Meclis ile On Dördüncü Meclis üyeleri ilk meclis binasında bir araya gelmişti. O tarihî anlar, ertesi gün (24 Nisan 1970) Tercüman tarafından “‘İlk’ler ve ‘Son’lar bir araya geldiler” manşetiyle duyurulurken öne çıkarılan şu detay bir vefayı dile getirir gibiydi: “Yoklama yapılırken Atatürk’ün adı okununca herkes ‘Burada’ dedi.” Şu bilgi de dikkat çekiciydi: “50 yılda 4909 toplantı ile 9103 kanun çıktı. 4095 kişi milletvekili oldu.”

 Tercüman, törenin detaylarını şu şekilde ilk sayfasına taşıdı. TBMM’nin kuruluşunun 50’nci yıl dönümü dün Ankara’da yapılan törenlerle kutlanmıştır. Hayatta bulunan 13 Birinci Meclis üyesinden yalnız 7’sinin katıldığı sabahki tören, saat 10.20’de Anıtkabir’de yapılmıştır. Bu törene Senato ve Meclis Başkanları, Bakanlar Kurulu üyeleri, eski mecliste görev almış memur ve gazeteciler ile partiler temsilcileri de eşlik etmişlerdir. İkinci tören öğleden sonra 14.45’ten itibaren Birinci Meclis binasında yapılmıştır. Cumhurbaşkanı Sunay ile birlikte sabahki törene katılan zevatın iştirak ettikleri bu toplantıda yoklama yapılmış, hayatta bulunan ve salonda hazır olan üyeler ‘Burada’ diye karşılık vermişlerdir. O zaman Ankara Mebusu olan Mustafa Kemal Atatürk’ün ismi okunduğu zaman topluca ‘Burada’ diye cevap verilmiştir.”

Peki, ilklerden kimler oradaydı? “Törene iştirak edecek olan kortej sıralandığı zaman herkes, hemen eski üyeleri aradı. Gelenler, A. Fevzi Erdem, Yasin Kutluğ, Fahrettin Altay, Hüseyin Aksu, Yasin Haşimoğlu ve Tevfik Rüştü Aras idi. İsmet İnönü daha evvel gelmiş, Anıtkabir’in girişinde oturduğu iskemlede, korteji beklemeye koyulmuştu. Bugün hayatta bulunan 13 Birinci Meclis üyesinden Celal Bayar, Refik Koraltan, A. Ferit Tek, Abdülgani Ensari, H. İbrahim Özkaya ile Ali Kılıç törene gelmemişlerdi. Fahrettin Altay, İnönü’nün koluna girip ‘Paşam, bizi yeni Meclis’e sokmadılar, eskisini münasip görmüşler. Müzelik olduk demek ki’ dedi.”

Aktarılan bu detaylar, gelen ve gelmeyenlerle birlikte oldukça ilginç, bir o kadar da kıymetliydi.